Mặc dù cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ninh đã đôn đốc các đơn vị, địa phương hoàn nguyên các điểm khai thác đất phục vụ thi công cao tốc nhưng đến nay tiến độ vẫn rất chậm.
Năm 2019, dự án cao tốc Vân Đồn – Móng Cái được khởi công. Để phục vụ cho dự án, UBND tỉnh Quảng Ninh đã quy hoạch và chấp thuận 15 khu vực khai thác đất làm vật liệu đắp nền đường tại các huyện Vân Đồn, Tiên Yên, Hải Hà, Đầm Hà và TP Móng Cái.
Tại huyện Vân Đồn, đơn vị khai thác là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Quảng Ninh. Còn tại các huyện Tiên Yên, Đầm Hà, Hải Hà và TP Móng Cái, đơn vị khai thác là Công ty TNHH Đầu tư và phát triển hạ tầng Vân Đồn.
Điểm khai thác tại xã Đông Ngũ (huyện Tiên Yên) chưa được hoàn nguyên, cải tạo môi trường, để lại nguy cơ sạt lở cao.
Ngay sau khi tuyến cao tốc được khánh thành và đưa vào sử dụng ngày 1/9/2022, đến ngày 11/10/2022, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh có văn bản yêu cầu thực hiện cải tạo phục hồi môi trường, đóng cửa mỏ các khu vực khai thác đất đá làm vật liệu san lấp trên địa bàn tỉnh.
Trong văn bản nêu rõ các đơn vị khai thác là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Quảng Ninh, Công ty TNHH Đầu tư và phát triển hạ tầng Vân Đồn "khẩn trương thực hiện" cải tạo phục hồi môi trường và đóng cửa mỏ theo hướng dẫn của Sở Tài nguyên và Môi trường. Thời hạn hoàn thành trước ngày 30/10/2022. Tuy nhiên cho đến thời điểm hiện tại, các đơn vị chưa hoàn thành các thủ tục theo quy định.
Điểm khai thác xã Đoàn Kết (huyện Vân Đồn) nằm sát đường cao tốc gây mất mỹ quan.
Theo tài liệu Sở Tài nguyên và Môi Trường tỉnh Quảng Ninh cung cấp, trong năm 2023, UBND tỉnh Quảng Ninh đã có 3 văn bản (văn bản số 1034 ngày 5/5/2023; số 2483 ngày 7/9/2023 và số 2782 ngày 6/10/2023) gửi Công ty TNHH Đầu tư và phát triển hạ tầng Vân Đồn và các huyện Tiên Yên, Hải Hà, TP Móng Cái.
Các văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Ninh nêu rõ, do hiện trạng kết thúc khai thác của các mỏ có nội dung thay đổi so với phương án cải tạo phục hồi môi trường (CPM) đã được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt, yêu cầu Công ty TNHH Đầu tư và phát triển hạ tầng Vân Đồn lập phương án cải tạo phục hồi môi trường (theo quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 67 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020), trong đó có nội dung thay đổi phương án (cốt kết thúc khai thác, CPM, các hạng mục CPM đề xuất, cập nhật quy hoạch nguồn vật liệu san lấp nếu có…) trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Tuy nhiên, theo tìm hiểu của phóng viên, hiện nay các phương án vẫn chưa được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt do thực tế sau khai thác có nhiều thay đổi so với phương án cũ đã được phê duyệt.
Ông Nguyễn Phúc Vinh, Phó Chủ tịch UBND TP Móng Cái cho biết: Hiện các điểm khai thác phục vụ tuyến cao tốc Vân Đồn - Móng Cái trên địa bàn thành phố đã thực hiện thủ tục kết thúc khai thác. Quá trình cải tạo phục hồi môi trường địa phương kết hợp với doanh nghiệp xác minh phương án cho phù hợp. Tuy nhiên hiện nay các khu vực khai thác trên địa bàn thành phố vẫn chưa được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt phương án cải tạo phục hồi môi trường, nên đơn vị thi công chưa thực hiện cải tạo phục hồi môi trường và bàn giao lại cho địa phương quản lý.
Đất đá tại điểm khai thác xã Quảng Nghĩa (TP Móng Cái) tràn xuống khu vực rừng ngập mặn.
Ông Trần Ánh Cường, Phó Chủ tịch UBND huyện Đầm Hà thông tin: Tại huyện Đầm Hà có 4 mỏ đất khai thác phục vụ tuyến cao tốc đã đóng cửa. UBND huyện đã nhận bàn giao từ Công ty TNHH Đầu tư và phát triển hạ tầng Vân Đồn để phục vụ cho công tác quản lý nhà nước về đất đai. Tuy nhiên, các mỏ Đầm Hà 1, 3, 4 chưa thực hiện được phương án hoàn nguyên, phục hồi môi trường được do các mỏ còn trữ lượng khai thác, việc hoàn nguyên rồi tiếp tục lại khai thác hết trữ lượng còn lại gây lãng phí. Mỏ Đầm Hà 2 hiện nay Công ty TNHH Xây dựng và Dịch vụ Trí Thành còn đang khai thác đất, đá theo Giấy phép gia hạn của UBND tỉnh nên chưa tiến hành bàn giao mặt bằng (kết thúc trong tháng 11/2024).
Ông Nguyễn Tuấn Đạt, đại diện Công ty TNHH Đầu tư và phát triển hạ tầng Vân Đồn cho biết, đơn vị “vẫn đang phối hợp” với các địa phương, Sở Tài nguyên và Môi trường để hoàn thiện phương án cải tạo phục hồi môi trường các mỏ sau khai thác.
Trước đó ngày 10/7/2024, Báo Đại Đoàn Kết đã có bài “Quảng Ninh: Những 'vết sẹo' bên cao tốc 12 nghìn tỷ” phản ánh về tình trạng các mỏ đất sau khai thác phục vụ việc đắp nền đường của tuyến cao tốc Vân Đồn - Móng Cái chưa được hoàn nguyên cải tạo môi trường sau khi kết thúc khai thác gần 2 năm đang làm xấu cảnh quan của tuyến cao tốc, nguy cơ gây mất an toàn.