Kênh ghi nhận phản hồi ý kiến người dân trong thiên tai
Tại phiên thảo luận về Dự án Luật Tình trạng khẩn cấp chiều 27/10, đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Đắk Nông) nhận định, dự thảo đã tiếp thu theo hướng tăng cường công khai, minh bạch, yêu cầu công bố tình trạng khẩn cấp trên phương tiện thông tin đại chúng và niêm yết tại địa phương.
Tuy nhiên, cơ chế hiện nay mới là một chiều, từ cơ quan Nhà nước đến người dân, trong khi chưa có quy định về việc người dân, tổ chức, doanh nghiệp phản hồi, gửi thông tin từ vùng khẩn cấp trở lại chính quyền.
Đại biểu Quốc hội Dương Khắc Mai (Ảnh: QH).
Ông Mai cho rằng phản hồi của người dân là kênh giám sát trực tiếp, giúp phát hiện sớm hành vi lạm quyền, trục lợi trong tình trạng khẩn cấp. Do đó, cần bổ sung nghĩa vụ của chính quyền địa phương trong việc tiếp nhận, tổng hợp và công khai kết quả xử lý phản ánh, bảo đảm mọi thông tin được xem xét, giải quyết kịp thời, đúng quy định.
Phát biểu tiếp thu tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang cho biết Bộ thống nhất cao với các ý kiến của đại biểu, đặc biệt là vấn đề ghi nhận, xử lý thông tin phản hồi từ người dân trong tình huống khẩn cấp.
Ông Giang cho biết, hiện đường dây nóng 112 đã hoạt động trên phạm vi toàn quốc, là đầu mối tiếp nhận thông tin khi xảy ra thiên tai, thảm họa. Tuy nhiên, thực tế cho thấy hệ thống này dễ bị quá tải nếu mọi phản ánh, dù khẩn cấp hay không, đều được gửi cùng một kênh.
"Chúng tôi sẽ nghiên cứu để có phương pháp phân loại, xác minh thông tin để tránh tình trạng quá tải, đồng thời bảo đảm những tin báo thật sự khẩn cấp được xử lý ngay", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Đại tướng Phan Văn Giang phát biểu tiếp thu ý kiến tại Quốc hội (Ảnh: QH).
Bộ trưởng Giang cho biết sẽ nghiên cứu cơ chế hoàn thiện hệ thống tiếp nhận thông tin, có khả năng xác minh nhanh, chính xác, kịp thời, đồng thời ứng dụng công nghệ số để kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan khi triển khai ứng cứu.
Tăng năng lực chỉ huy và phối hợp liên ngành
Đại biểu Tạ Đình Thi (đoàn Hà Nội) cho rằng điểm cốt lõi trong ứng phó khẩn cấp là ra quyết định nhanh và phối hợp hiệu quả. Ông đề xuất Chính phủ cần được giao quyền quy định cơ chế phối hợp liên ngành, liên cấp để tránh chồng chéo giữa các luật chuyên ngành như môi trường, năng lượng, quốc phòng, an ninh.
Theo ông Thi, dự thảo Luật đã thể hiện tư duy thời đại số với các quy định về đầu số 112, kiểm soát thông tin trên không gian mạng và ứng dụng công nghệ trong quản lý tình huống khẩn cấp.
Tuy nhiên, để các quy định này thực sự hiệu quả, cần xây dựng nền tảng dữ liệu quốc gia về tình trạng khẩn cấp, bảo đảm kết nối từ Trung ương đến địa phương và tích hợp hệ thống cảnh báo sớm, giám sát nguồn lực theo thời gian thực.
Ngoài ra, ông đề nghị đầu tư hệ thống thông tin liên lạc khẩn cấp có thể hoạt động trong điều kiện mất điện, mất mạng, đồng thời tăng cường diễn tập trực tuyến để nâng cao năng lực cho lực lượng nòng cốt và cộng đồng.
Đại biểu Tạ Đình Thi (đoàn Hà Nội) cho rằng điểm cốt lõi trong ứng phó khẩn cấp là ra quyết định nhanh và phối hợp hiệu quả (Ảnh: QH).
Khi gặp thiên tai, nhóm nào cũng là yếu thế
Đại biểu Vũ Hồng Luyến (Hưng Yên) góp ý dự thảo cần bổ sung khái niệm “thảm họa” để bảo đảm thống nhất cách hiểu, tránh lạm dụng hoặc chậm trễ khi công bố tình trạng khẩn cấp. Bà đề nghị xây dựng bộ tiêu chí cụ thể về mức độ thiệt hại, thương vong, quy mô lan rộng nhằm xác định chính xác thời điểm và phạm vi áp dụng.
Về chính sách hỗ trợ, bà Luyến đánh giá cao tinh thần nhân văn của dự thảo khi ưu tiên hỗ trợ những hộ gia đình mất nhà cửa, thiếu lương thực, nước uống. Tuy nhiên, cần xác định rõ “đối tượng dễ bị tổn thương” - như người già, trẻ em, người khuyết tật, phụ nữ đơn thân - để công tác cứu trợ được thực hiện công bằng, đúng mục tiêu.
Đại biểu Vũ Hồng Luyến đề xuất xác định rõ “đối tượng dễ bị tổn thương” để công tác cứu trợ được thực hiện công bằng (Ảnh: QH).
Phát biểu tiếp thu ý kiến đại biểu, Đại tướng Phan Văn Giang nhấn mạnh, trong mọi tình huống thiên tai hay thảm họa, lực lượng ứng cứu phải bảo đảm hỗ trợ toàn diện cho người dân trong vùng ảnh hưởng, không phân biệt điều kiện sống hay hoàn cảnh.
"Khi thảm họa xảy ra, ranh giới giàu - nghèo không còn tồn tại, mọi người đều cần được bảo vệ như nhau. Bởi khi đó, mọi thứ đều có thể bị phá hủy, người giàu cũng có thể thành người nghèo", ông nói và cho rằng công tác cứu trợ phải được triển khai công bằng, kịp thời và nhân văn, giúp người dân sớm ổn định cuộc sống.
Kết thúc phiên thảo luận, Bộ trưởng Phan Văn Giang khẳng định Bộ Quốc phòng sẽ tiếp thu tối đa ý kiến đại biểu để cùng cơ quan soạn thảo xây dựng dự luật ngắn gọn, dễ hiểu, linh hoạt và khả thi.
"Luật không chỉ phải phù hợp với thực tiễn, mà còn phải đủ linh hoạt để xử lý tình huống đặc biệt như thiên tai, thảm họa, tình trạng khẩn cấp quốc gia - những tình huống hiếm khi xảy ra nhưng có tác động rất lớn", Bộ trưởng khẳng định.