Tuần qua, giá vàng bán ra cao nhất có thời điểm chạm mốc 90,5 triệu đồng/lượng, thấp nhất 88,5 triệu đồng/lượng. Thủ tướng, Phó Thủ tướng và NHNN đã có nhiều chỉ đạo "nóng" về thị trường vàng.
Tuần "nhảy múa" của giá vàng
Chốt phiên ngày 18/5, giá vàng miếng SJC được các doanh nghiệp lớn niêm yết tại 87,7-90,4 triệu đồng/lượng (mua - bán), tăng 200.000 đồng ở chiều mua vào và tăng 400.000 đồng ở chiều bán ra so với kết phiên trước đó. Chênh lệch giữa chiều mua và bán tăng lên 2,7 triệu đồng/lượng. Giá vàng nhẫn ở quanh vùng 75,6-77,3 triệu đồng/lượng (mua - bán).
Trong các phiên giao dịch tuần qua, giá vàng miếng SJC được điều chỉnh trong biên độ hẹp hơn. Giá bán ra cao nhất có thời điểm chạm mốc 90,5 triệu đồng/lượng, thấp nhất ghi nhận tại 88,5 triệu đồng/lượng.
Trong khi ở tuần liền trước đó, giá vàng miếng tại một số phiên giao dịch tăng vùn vụt, biến động 3-4 triệu đồng trong một ngày. Kỷ lục vàng miếng ghi nhận tại ngày 10/5 tại vùng giá 92,4 triệu đồng/lượng.
Trước đà tăng phi mã của giá vàng, ngày 17/5, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ban hành Quyết định thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng của các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp hoạt động kinh doanh vàng.
Đồng thời, nhà điều hành tiền tệ sẽ tiến hành thanh tra việc chấp hành các quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền; việc chấp hành các quy định pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ; về kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế.
Thời kỳ thanh tra từ ngày 1/1/2020 đến 15/5/2024, khi cần thiết có thể thanh tra trước hoặc sau thời kỳ nêu trên. Đoàn thanh tra có sự tham gia của đại diện Thanh tra Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương. Thời gian thanh tra là 45 ngày.
NHNN cho biết sẽ tiếp tục tổ chức 2 phiên đấu thầu vàng vào các ngày 21/5 và 23/5. Khối lượng vàng đặt thầu tối thiểu ở mức 500 lượng và khối lượng đặt tối đa là 4.000 lượng. Khối lượng vàng đấu thầu vẫn ở mức 16.800 lượng như các phiên trước.
Từ 19/4, nhà điều hành tiền tệ đã tổ chức 7 phiên đấu thầu bán vàng miếng SJC với tổng khối lượng trúng thầu là 27.200 lượng (tương đương 1,02 tấn).
Loạt chỉ đạo "nóng" của Thủ tướng, Phó Thủ tướng
Trước đó, ngày 16/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp về chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa. Thủ tướng nhấn mạnh các nhiệm vụ, giải pháp thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng miếng trong nước và quốc tế, trong đó có giải pháp truyền thông phù hợp, tăng cường thanh tra, giám sát, xử lý nghiêm các sai phạm.
Các ngân hàng thương mại cần đồng hành NHNN thực hiện nghiêm quy định về hóa đơn điện tử trong hoạt động kinh doanh, mua, bán vàng. Nếu đến ngày 15/6, đơn vị nào không thực hiện hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế trong mua bán vàng sẽ bị rút giấy phép.
Ngày 14/5, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cũng đã họp với NHNN và các bộ ngành liên quan về công tác quản lý thị trường vàng.
Tại cuộc họp, các đại diện NHNN, Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, lãnh đạo TPHCM, Công ty SJC đã trao đổi về diễn biến giá vàng thế giới, giá vàng trong nước, nhất là giá vàng miếng SJC.
Các đại diện cũng phân tích nguyên nhân giá vàng miếng SJC trong nước chênh lệch cao so với giá vàng thế giới; công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát thị trường vàng...
Nhiều ý kiến cho rằng vàng không phải mặt hàng Nhà nước bình ổn giá. Nhà nước không can thiệp, bảo hộ giá, kiểm soát giá vàng. NHNN chỉ độc quyền sản xuất vàng miếng chứ không độc quyền kinh doanh vàng miếng. Tuy nhiên, vàng miếng là loại sản phẩm đặc biệt, vừa có tính chất hàng hóa, vừa có tính chất tiền tệ. Nhu cầu mua bán, trao đổi vàng miếng của người dân là chính đáng.
Do đó, NHNN có trách nhiệm can thiệp, bình ổn thị trường, "tạo sân chơi bình đẳng" để bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các chủ thể; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, đầu cơ, lũng đoạn thị trường vàng…
Vấn đề cấp bách hiện nay là triển khai các giải pháp đồng bộ cả về tăng cung, tăng cường công tác tuyên truyền, thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm để giá vàng miếng SJC "đỡ nhảy múa", hoặc biên độ nhảy múa "ít hơn".
Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương cử các cán bộ có năng lực, am hiểu thực tế tham gia đoàn thanh tra liên ngành.
Phó Thủ tướng cũng đề nghị các cơ quan, bộ ngành, địa phương qua thanh tra, kiểm tra thị trường vàng và hoạt động kinh doanh vàng nếu phát hiện vi phạm chuyển ngay hồ sơ cho cơ quan Công an xử lý theo quy định của pháp luật.