Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà giao Bộ Xây dựng và các cơ quan rà soát, bổ sung cơ chế thúc đẩy giao thông công cộng và phương tiện xanh, yêu cầu hoàn thiện báo cáo trình Chính phủ trước ngày 31/1/2026.
Văn phòng Chính phủ vừa ban hành Công văn số 11170, truyền đạt chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về lộ trình phát triển giao thông công cộng và chính sách hỗ trợ người dân sử dụng phương tiện giao thông xanh.
Đây được xem là bước thúc đẩy quan trọng nhằm chuyển dịch hệ thống giao thông theo hướng bền vững, trong bối cảnh áp lực ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn ngày càng gia tăng.
Phó Thủ tướng đã xem xét báo cáo của Bộ Xây dựng về định hướng phát triển hệ thống giao thông công cộng đồng bộ, hiện đại, cùng các đề xuất cơ chế đột phá để thu hút đầu tư tư nhân và hỗ trợ người dân chuyển sang phương tiện xanh.
Trên cơ sở đó, lãnh đạo Chính phủ giao Bộ Xây dựng chủ trì phối hợp với các bộ, ngành, cùng Hà Nội và TPHCM tiếp tục rà soát, hoàn thiện báo cáo, lấy ý kiến chuyên gia và tham khảo kinh nghiệm quốc tế.
Báo cáo cần xác định rõ từng nhiệm vụ gắn với trách nhiệm của cơ quan trung ương và địa phương; đồng thời làm rõ quy hoạch, dự án đầu tư, nguồn lực và phương thức tổ chức thực hiện. Nội dung cũng phải xác định sản phẩm cuối cùng, cơ quan thẩm quyền phê duyệt và trình tự phê duyệt. Thời hạn gửi Thủ tướng là trước ngày 31/1/2026.
Chiến lược giao thông xanh cần bắt đầu từ việc hoàn thiện khung pháp lý (Ảnh: VGP).
Phó Thủ tướng nhấn mạnh chuyển đổi xanh trong giao thông là yêu cầu cấp thiết, khi ô nhiễm không khí từ phương tiện giao thông đang ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân. Việc thay thế phương tiện dùng nhiên liệu hóa thạch bằng phương tiện điện hoặc năng lượng sạch được xác định là giải pháp trọng tâm nhằm giảm phát thải carbon và khí metan.
Thời gian qua, Chính phủ đã ban hành nhiều chỉ đạo thúc đẩy quá trình này. Tại Thông báo số 8 ngày 8/1, Bộ Tài chính được giao nghiên cứu chính sách hỗ trợ các cơ quan nhà nước và đơn vị sự nghiệp chuyển sang phương tiện xanh. Đến Thông báo số 490 ngày 17/9, Hà Nội và TPHCM được yêu cầu xây dựng kế hoạch hành động chi tiết, công khai lộ trình chuyển đổi và chính sách hỗ trợ người dân.
Các chuyên gia cho rằng tốc độ đô thị hóa nhanh tại Hà Nội và TPHCM đòi hỏi thúc đẩy mô hình đô thị định hướng giao thông công cộng (TOD) nhằm giảm sử dụng phương tiện cá nhân, chuyển dịch sang giao thông công cộng và cắt giảm phát thải CO2.
Bên cạnh đó, việc hoàn thiện khung pháp lý, tiêu chí và tiêu chuẩn đánh giá giao thông xanh là bước khởi đầu quan trọng. Trong bối cảnh vận tải đường bộ chiếm tỷ trọng vượt trội, yêu cầu đặt ra là tái cơ cấu thị phần vận tải theo hướng giảm phụ thuộc vào đường bộ để tiến tới phát triển bền vững.
Các chuyên gia cũng nhấn mạnh cần xây dựng lộ trình chuyển đổi phương tiện và hạ tầng theo hướng xanh hóa, gồm phát triển đồng bộ hạ tầng xanh, phương tiện xanh, nâng cấp công nghệ, thúc đẩy chuyển đổi số và giao thông thông minh. Logistics xanh cũng là xu thế tất yếu, giúp doanh nghiệp tăng năng lực cạnh tranh và hỗ trợ mục tiêu giảm phát thải quốc gia.
Bên cạnh đó, chiến lược giao thông xanh cần bắt đầu từ việc hoàn thiện khung pháp lý, bộ tiêu chí và tiêu chuẩn đánh giá hệ thống giao thông vận tải xanh. Trong bối cảnh vận tải đường bộ vẫn chiếm tỷ trọng vượt trội so với đường sắt và đường thủy, yêu cầu đặt ra là phải tái cơ cấu thị phần vận tải theo hướng giảm phụ thuộc vào đường bộ để tiến tới phát triển bền vững hơn.
Cùng với cơ cấu lại vận tải, các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết của việc xây dựng lộ trình chuyển đổi phương tiện và hạ tầng giao thông theo hướng xanh hóa. Điều này bao gồm phát triển đồng thời hạ tầng xanh và phương tiện xanh, nâng cấp công nghệ, đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng giao thông thông minh. Phát triển logistics xanh cũng là xu thế tất yếu, giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và hỗ trợ mục tiêu giảm phát thải quốc gia.