Mua đất nông nghiệp từ năm 2000, xây nhà ở ổn định hơn 10 năm, có hợp đồng điện nước và được cấp số nhà, khi làm thủ tục xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, người dân vẫn “mắc kẹt”.
Một công dân phản ánh, năm 2000 đã mua 120m2 đất nông nghiệp nhưng không thể xin được giấy phép xây dựng. Do không có chỗ ở, đến năm 2012, người này đã tự ý xây dựng nhà và ở ổn định trên phần đất đó.
Căn nhà có hợp đồng điện, nước, thể hiện là nhà đã có từ năm 2012. Đến năm 2017, khi làm thủ tục, UBND quận nơi cư trú đã cấp số nhà và xác nhận căn nhà ở ổn định, không có tranh chấp trong quyết định cấp số nhà.
Tuy nhiên, khi tiếp tục làm hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở (sổ đỏ) tại UBND phường, công dân nhận được câu trả lời rằng "thửa đất này đã từng được cấp sổ đỏ cho chủ cũ nên không thuộc trường hợp cấp sổ lần đầu", dù thời hạn sử dụng đất ghi trên giấy chứng nhận của chủ cũ đã hết từ năm 2018.
Theo phản ánh, khu đất ban đầu đã được chủ cũ chuyển nhượng cho nhiều người, mỗi hộ sử dụng một phần diện tích, trong đó gia đình người phản ánh chỉ sở hữu một phần nhỏ.
Khi công dân hỏi lại UBND quận, cơ quan này cho rằng do sổ đỏ của chủ cũ đã hết hiệu lực nên người đang sử dụng nhà, đất là chủ thực tế, cần về phường làm thủ tục xin cấp sổ đỏ lần đầu.
Thế nhưng, khi trở lại UBND phường, công dân lại tiếp tục gặp vướng mắc. Lý do được đưa ra là căn nhà được xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp nên phải xử lý vi phạm hành chính (tháo dỡ trả lại hiện trạng ban đầu). Ngoài ra, thửa đất này bị cho là không có lối đi trên bản đồ địa chính nên không đủ điều kiện cấp sổ đỏ.
Trên thực tế, căn nhà của công dân và nhiều căn khác trong khu vực vẫn có lối đi rộng gần 3m, các hộ đã sinh sống ổn định nhiều năm.
Công dân đặt câu hỏi: Trường hợp này có đủ điều kiện để được xem xét cấp giấy chứng nhận nhà, đất theo Nghị định số 101/2024 không?
Ảnh minh họa: Hồng Khanh
Trả lời vấn đề trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết nội dung phản ánh của công dân là vụ việc cụ thể thuộc thẩm quyền giải quyết của địa phương và cần căn cứ vào hồ sơ lưu trữ, các quy định cụ thể địa phương đã ban hành theo thẩm quyền để xem xét, giải quyết.
“Do đó, Bộ không có cơ sở để trả lời cụ thể mà chỉ nêu một số nguyên tắc chung.
Theo cơ quan này, pháp luật đất đai hiện hành đã quy định cụ thể việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (sổ đỏ) lần đầu cho hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất tại các Điều 137, 138, 139 và 140 của Luật Đất đai.
Chính phủ đã quy định đầy đủ về thành phần hồ sơ nộp, trình tự, thủ tục thực hiện tại Nghị định số 101/2024 và Nghị định số 151/2025.
Đồng thời, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành các Quyết định: số 2304 (ngày 23/6/2024), số 3380 (ngày 25/8/2025) công bố thủ tục hành chính lĩnh vực đất đai thuộc phạm vi chức năng quản lý nhà nước của Bộ.
Trong đó, Bộ đã quy định đầy đủ về trình tự, hồ sơ, thời gian giải quyết, điều kiện và căn cứ pháp lý của từng thủ tục đất đai cụ thể.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng lưu ý, trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính về đất đai, trường hợp công dân không đồng ý với kết quả giải quyết thủ tục hành chính của cơ quan có thẩm quyền tại địa phương thì có quyền khiếu nại, khởi kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai theo quy định tại Điều 237 Luật Đất đai và Điều 7 Luật Khiếu nại năm 2011.