Hai tuần qua, chị Ngọc Huyền, ngụ ở xã Gia Lâm, liên tục rao bán căn hộ tại phân khu 4 tòa trong đại đô thị phía đông Hà Nội. Căn này rộng 59 m2 có giá 6,2 tỷ đồng (khoảng 105 triệu đồng một m2) đã được chị này thanh toán tiến độ được 15% (khoảng 900 triệu). Thời điểm mở bán, để lấy được suất mua nhà, chị cho hay đã phải chi thêm 500 triệu đồng tiền chênh cho đại lý.
Chị Huyền cho hay nếu gặp khách thiện chí, chị sẵn sàng giảm khoản chênh còn 200 triệu đồng, thu về 1,1 tỷ đồng. Tình cảnh này, theo chị, khác biệt với hơn hai tháng trước khi nhiều khách mua phải "giành giật" để có quyền chọn mua căn hộ. Với vị trí đối diện hồ, chị kỳ vọng "bán chênh ít nhất tiền tỷ vì đây là phân khu cuối ra hàng tại đại đô thị".
"Rao bán mấy tuần qua vẫn chưa có khách hỏi, tôi gửi thêm nhiều môi giới bán hộ song họ báo đây là thời điểm chững của thị trường, nếu không giảm thêm sẽ khó thanh khoản", chị than thở.
Trường hợp như chị Huyền không hiếm gặp. Anh Trung Hiếu, ngụ ở xã Đông Anh, cho biết đang chật vật sang nhượng căn hộ 94 m2 tại dự án gồm ba tòa cao 45 tầng trong đại đô thị phía bắc. Căn này anh mua với giá 10,2 tỷ đồng thanh toán theo tiến độ, kèm khoản chênh 800 triệu cho đại lý.
Để nhanh sang tay trước kỳ thanh toán mới, anh Hiếu cho biết giảm khoản chênh còn 300 triệu cho khách mua thiện chí song vẫn chưa có giao dịch trong tháng qua. Anh nói, trong nhóm nhà đầu tư tại dự án, thông tin rao bán liên tục được cập nhật với giá chênh ngày càng giảm, thậm chí có căn không chênh. "Tưởng mua từ đợt đầu có thể dễ dàng sang tay với lợi nhuận vài trăm triệu, không ngờ thực tế bán rất chậm", anh nói.
Đây là hai trong số nhiều trường hợp nhà đầu tư "lướt sóng" chung cư đang tìm cách thoát hàng bằng việc giảm kỳ vọng lợi nhuận. Theo nhiều môi giới, ngoài việc không muốn "lướt sóng thành cư dân", cuối năm là thời điểm các sàn giao dịch chịu áp lực chốt doanh số nên quỹ căn được ôm trước đó tung ra nhiều, buộc các nhà đầu tư nhỏ lẻ cũng tìm cách thoát hàng.
Một khu căn hộ đã bàn giao tại phía tây Hà Nội. Ảnh: Ngọc Diễm
Đức Dũng, một môi giới chuyên phân khúc căn hộ tại khu đông, cho hay số lượng khách gửi chung cư chuyển nhượng cho anh tăng đột biến những tháng cuối năm, khoảng 30-40% so với quý III. Tình trạng này trái ngược với thời điểm 2-3 tháng trước, khi liên tiếp dự án mới được khớp căn, người mua phải tranh giành để có được suất sở hữu căn hộ. Trong cơn "sốt giá", Dũng nói, nhiều khách đầu tư sẵn sàng trả tiền chênh từ vài trăm triệu đến hơn tỷ đồng cho đại lý với kỳ vọng lấy được căn "hoa hậu" để tiếp tục sang tay.
Theo một khảo sát môi giới gần đây của kênh Batdongsan, khoảng 17% đáp viên cho biết lượng giao dịch trong quý IV giảm mạnh hơn một nửa so với quý III. Với phân khúc chung cư, 19% môi giới chia sẻ lượng giao dịch có chiều hướng suy giảm.
Ghi nhận diễn biến trên, ông Võ Huỳnh Tuấn Kiệt, Giám đốc thị trường nhà ở CBRE Việt Nam, cho biết giao dịch chung cư thời gian qua chủ yếu đến từ nhóm đầu tư, đầu cơ, ít dựa trên nhu cầu ở thật. Bởi giá bán neo cao tạo rào cản cho nhóm người mua để ở. Dữ liệu của CBRE cho thấy quý ghi nhận ồ ạt dự án trên 100 triệu đồng một m2 ra mắt. Ngay cả các thị trường tỉnh ven cũng xuất hiện nhiều dự án giá lên đến 60-80 triệu đồng một m2.
Khi mức giá vượt xa khả năng chi trả, thị trường có thể bước vào trạng thái bão hòa, "bên bán không muốn giảm giá, bên mua e dè rủi ro và thanh khoản suy yếu". Ông nhắc lại giai đoạn 2007-2011 khi thị trường nhà đất trong nước tăng giá quá nhanh, tín dụng siết lại, giao dịch gần như đóng băng và cảnh báo nguy cơ tương tự ở giai đoạn này.
Cùng quan điểm, ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS), cho biết phân khúc cao cấp có xu hướng tăng mạnh thời gian qua, chiếm 42% tổng cung chung cư mở bán trong quý III. Tuy nhiên, ông nhìn nhận 70-80% giao dịch đến từ nhu cầu đầu tư với kỳ vọng tăng giá và khai thác cho thuê.
Từ cuối tháng 11, giao dịch nhà đất, bao gồm chung cư bắt đầu sụt giảm khi nhiều ngân hàng dừng gói cho vay giá rẻ, lãi suất có dấu hiệu tăng. Ông Đính nói, lãi suất tăng không chỉ làm giảm sức mua mà còn tác động tâm lý, khiến nhà đầu tư dè dặt hơn với các khoản vay. Nhóm nhà đầu tư trước đó ồ ạt dùng đòn bẩy tài chính với kỳ vọng lướt sóng đang phải tìm cách sang tay do áp lực trả nợ tăng lên. Thay vì đặt cọc nhanh như giai đoạn lãi suất thấp, họ có xu hướng thận trọng hơn.
Nguồn cung chung cư mới ồ ạt ra hàng cũng tạo áp lực thanh khoản cho nhóm nhà đầu tư "lướt sóng". Bởi khi thị trường có nhiều lựa chọn với đa dạng phân khúc sản phẩm, tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ) vì cung khan hiếm không còn khiến nhóm này khó tìm được khách hàng mới để sang tay. Ông Võ Huỳnh Tuấn Kiệt cho biết Hà Nội có thể đón 11.100 căn hộ mới trong quý IV, nâng tổng số căn mở bán trong năm nay vượt 32.300 căn, cao hơn mức đỉnh năm ngoái. Nguồn cung mới đa dạng hơn về vị trí giúp phân khúc giá 50-60 triệu đồng một m2 dần quay trở lại.
Dù thị trường chung cư có dấu hiệu chững lại, người mua ở thực vẫn gặp thách thức bởi giá neo cao. Báo cáo của Hội Môi giới bất động sản chỉ ra trong quý III, dự án siêu sang tăng mạnh, chiếm 42% tổng nguồn cung mở bán mới trên cả nước. Riêng Hà Nội và TP HCM (trước sáp nhập) ghi nhận 80% dự án chung cư mở bán mới giá trên 80 triệu đồng một m2.
"Nhiều người dân, nhất là giới trẻ, mất động lực sở hữu bất động sản do khoảng cách lớn giữa giá nhà và thu nhập", ông Đính cho hay. Ông khuyến nghị người mua cần cân nhắc kỹ hiện trạng, giá trị sử dụng để xem xét mức giá bán. Thay vì mua gấp khi thị trường phấn khích, người mua có thể chọn thuê chung cư nội đô hoặc mua nhà ở vùng ven với giá hợp lý hơn.