Người dân có thể đăng ký xây dựng thế nào khi bỏ giấy phép?

Khi bỏ giấy phép xây dựng, người dân muốn xây nhà có thể chỉ cần thông báo qua biểu mẫu đến chính quyền trước khi thi công, rút ngắn thủ tục, thời gian chờ phê duyệt.

TP HCM đang xem xét thí điểm việc bỏ giấy phép xây dựng, chuyển sang hình thức đăng ký xây dựng với nhà riêng lẻ và các công trình. Theo đề xuất, người dân tại các khu vực đã có quy hoạch 1/500, các công trình thuộc khu vực đã phê duyệt thiết kế đô thị hoặc quy chế quản lý kiến trúc đô thị, sẽ không cần xin giấy phép xây dựng như trước. Thay vào đó, họ chỉ cần thực hiện thủ tục đăng ký với chính quyền địa phương.

Sở Xây dựng cho biết đang phối hợp với các sở, ngành và UBND quận, huyện, TP Thủ Đức nghiên cứu để tham mưu thành phố ban hành các hướng dẫn cụ thể về việc bỏ cấp phép xây dựng trong tháng 6.

Nói với VnExpress về mô hình đăng ký thay vì cấp phép xây dựng, Tiến sĩ Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP HCM, đơn vị đã đề xuất áp dụng mô hình trên, cho biết hình thức này chính là chuyển từ "xin phép xây dựng" sang "đăng ký xây dựng".

"Đây không đơn thuần là cải cách thủ tục hành chính mà còn thay đổi tư duy quản lý nhà nước và xác lập rõ hơn quyền, trách nhiệm của người dân", ông nói.

Theo cơ chế hiện nay, người dân muốn xây nhà phải làm hồ sơ xin phép, gồm nộp bản vẽ, chờ cơ quan thẩm tra hiện trạng và phê duyệt mới được xây dựng. Quá trình này thường kéo dài 15-30 ngày, thậm chí lâu hơn nếu có vướng mắc. Không có giấy phép, công trình bị xem là xây dựng trái phép, dù bản vẽ có thể đã đúng quy hoạch và quy chuẩn. Quá trình cấp phép vì vậy trở thành "nút thắt" mà trong nhiều trường hợp bị lợi dụng để gây phiền hà, phát sinh chi phí không chính thức cho người dân.

Ở mô hình mới, người dân chỉ cần đăng ký xây dựng - tức gửi thông báo kèm hồ sơ thiết kế đến chính quyền địa phương (dự kiến là cấp phường) trước khi khởi công. Cơ quan chức năng không cần phê duyệt từng trường hợp cụ thể mà sẽ chuyển sang hậu kiểm. Nếu công trình đúng quy định sẽ được hoàn công; nếu sai phạm sẽ bị xử lý.

"Khác biệt cốt lõi của hai hình thức này là xin phép xây dựng thì phải chờ cho phép mới được làm. Còn đăng ký là thông báo với chính quyền rằng, tôi sẽ xây nhà và làm đúng quy định. Nhà nước vẫn quản lý nhưng bỏ được cơ chế 'xin - cho' dễ phát sinh tiêu cực", ông Thuận chia sẻ.

Theo ông Thuận, hình thức đăng ký xây dựng có thể áp dụng ngay tại các khu vực đã có quy hoạch chi tiết 1/500 và quy chế kiến trúc đô thị. Phụ lục 18 của Quyết định 56/2021 đã quy định cụ thể các chỉ tiêu: diện tích, kích thước tối thiểu của lô đất, mật độ xây dựng, chiều cao tầng, hệ số sử dụng đất, khoảng lùi, hình khối kiến trúc... Mọi chỉ tiêu kỹ thuật đều đã được xác định rõ ràng theo lộ giới đường hẻm trước khu đất.

Chẳng hạn, nếu đường trước nhà rộng từ 3,5 m đến dưới 6 m, chủ nhà được phép xây tối đa 3-4 tầng (gồm trệt, lửng và các tầng 2, 3, 4), với khoảng lùi cụ thể. Những tuyến đường khác cũng có chỉ tiêu tương ứng. Nhờ đó, người dân cùng đơn vị tư vấn chỉ cần dựa vào quy hoạch và quy chế để thiết kế đúng chuẩn. Việc nộp hồ sơ xin phép hiện nay chủ yếu để hợp thức hóa, không còn nhiều giá trị về mặt thẩm định kỹ thuật.

Bất động sản khu đông TP HCM (TP Thủ Đức) với các khu dân cư,
nhà phố, đất nền; tháng 5/2025. Ảnh: Quỳnh Trần

Hồ sơ đăng ký có thể nộp trực tuyến, theo mẫu thống nhất do UBND phường hoặc xã ban hành. Mẫu này sẽ tích hợp sẵn hình khối kiến trúc chuẩn từ Phụ lục 18 để áp dụng cho từng loại công trình. Theo ông Thuận, biểu mẫu cần cung cấp thông tin cơ bản gồm: quy mô công trình, bản vẽ phù hợp với quy hoạch và quy chế kiến trúc đã công bố.

Ông đánh giá, lợi ích của cơ chế đăng ký là giúp người dân chủ động hơn, tự tìm hiểu quy định, thuê đơn vị thiết kế có năng lực, thay vì trông chờ hướng dẫn từng bước từ chính quyền. Vai trò của cơ quan nhà nước cũng thay đổi - từ "cầm tay chỉ việc" sang "giám sát, hậu kiểm và xử lý sai phạm", qua đó giảm tải bộ máy hành chính và tiết kiệm nguồn lực.

Trước lo ngại rằng bỏ giấy phép xây dựng có thể khiến gia tăng sai phạm, ông Thuận cho rằng giấy phép chỉ là một mắt xích trong chuỗi kiểm soát trật tự xây dựng. Bởi sau bước này, còn nhiều khâu quan trọng như giám sát thi công, kiểm tra hoàn công - giai đoạn hậu kiểm then chốt. Nếu phát hiện xây sai, chủ đầu tư phải khắc phục hoặc tháo dỡ phần vi phạm.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM, nhìn nhận việc áp dụng mô hình đăng ký xây dựng thay cho cấp phép có thể triển khai tại các dự án nhà ở thương mại, khu vực đã có quy hoạch 1/500 và thiết kế đô thị được phê duyệt. Tuy nhiên, phương án này sẽ gặp nhiều thách thức tại các khu dân cư hiện hữu, đặc biệt là khu vực nội thành đông dân cư, chưa có quy hoạch chi tiết - yếu tố được xem là cơ sở để thay thế giấy phép xây dựng.

Theo ông Châu, Phụ lục 18 đã quy định khá chi tiết về quản lý quy hoạch và kiến trúc, nhưng thực tế vẫn còn nhiều bất cập. Ví dụ, một số khu vực bị giới hạn mật độ xây dựng tối đa 50% diện tích đất, cùng với quy định khoảng lùi trước - sau, khiến diện tích sàn nhà còn lại quá nhỏ để sinh sống.

"Có những lô đất nội thành chỉ rộng 50 m2, nếu chỉ được xây 50%, lại trừ khoảng lùi, diện tích sử dụng thực tế còn khoảng 25-30 m2, rất khó chấp nhận với người dân", ông Châu dẫn chứng.

Theo ông, điều kiện tiên quyết để bỏ giấy phép xây dựng là phải hoàn tất phủ kín quy hoạch chi tiết 1/500 toàn địa bàn TP HCM, đồng thời sửa các bất cập trong Quyết định 56 về quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị.

Ông Châu cũng đặt vấn đề về tài chính: với các dự án thương mại, chi phí lập quy hoạch 1/500 do chủ đầu tư chi trả, nhưng với khu dân cư hiện hữu, ai sẽ chịu phần chi phí này - nhà nước hay người dân? Đây là bài toán không dễ giải, và ông đề xuất có thể xã hội hóa phần kinh phí quy hoạch.

Theo Báo điện tử VnExpress Copy link

Bình luận bài viết

5.0 (0 đánh giá)
5
0
4
0
3
0
2
0
1
0
Chưa có file đính kèm
Đánh giá bài viết

Các bài viết khác

10 người làm thủ tục mà số thứ tự đến 42: Phường đổi cách lấy số

Phường Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng đã điều chỉnh cách lấy số thứ tự theo từng ô lĩnh vực riêng và có chủ trương bố trí cán bộ trực tại máy bấm số vào giờ cao điểm để giám sát.
20/10/2025

Quy định mới phạt tiền chậm đóng, trốn đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 274 quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp; khiếu nại, tố cáo về bảo hiểm xã hội.
18/10/2025

Năm 2026, học sinh cả nước sẽ dùng chung bộ sách giáo khoa mới

Bộ GD&ĐT sẽ đưa bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc vào sử dụng từ năm học 2026-2027, theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ.
17/10/2025

Chấm điểm hàng tháng với bộ ngành, địa phương về phát triển khoa học, công nghệ

Tới đây sẽ chấm điểm hàng tháng bộ ngành, địa phương; xem xét trách nhiệm người đứng đầu về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.
13/10/2025

'Gánh nặng với hộ kinh doanh sẽ tăng đáng kể khi bỏ thuế khoán'

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho rằng doanh thu kê khai theo hóa đơn sẽ cao hơn mức khoán hiện hành, khiến tăng gánh nặng thuế của các hộ, cá nhân kinh doanh.
13/10/2025

'Trạm công dân số' - người dân không cần đến công an vẫn được phục vụ

Mô hình "Trạm công dân số" đặt tại khu dân cư nhằm giúp người dân làm các thủ tục hành chính, khám sức khỏe... mà không cần đến cơ quan hành chính.
10/10/2025

Từ hôm nay, mua bán vàng trên 20 triệu phải chuyển khoản

Từ 10/10, cơ chế độc quyền vàng miếng được xoá bỏ, đồng thời người dân giao dịch vàng trên 20 triệu phải chuyển khoản thay vì dùng tiền mặt.
10/10/2025

Bộ Công thương 'chốt': Lắp điện mặt trời tự sử dụng, chỉ cần thông báo

Theo ông Bùi Quốc Hùng, Phó cục trưởng Cục Điện lực, điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu, tức là điện do người dân tự đầu tư, tự sản xuất ra để phục vụ nhu cầu sử dụng, có thể có một phần dư thừa bán lên lưới điện quốc gia, nhưng mục tiêu chính là tự dùng.
09/10/2025

Bộ Xây dựng đề nghị Hà Nội thanh tra giá nhà ở xã hội

Cho rằng giá bán nhà xã hội tại Thủ đô có hiện tượng cao kỷ lục, Bộ Xây dựng đề nghị thành phố cho thanh tra, kiểm tra các dự án.
09/10/2025

"Xây dựng chính sách không phải để hành dân, hành doanh nghiệp”

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Văn Hồi nhấn mạnh, người làm chính sách phải xác định rõ mục tiêu là phục vụ, tuyệt đối không để chính sách trở thành công cụ hành dân, hành doanh nghiệp.
09/10/2025

Chủ động ứng phó nguy cơ mưa lũ, lũ ống, lũ quét, sạt lở đất do ảnh hưởng của bão số 11

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 188/CĐ-TTg ngày 6/10/2025 yêu cầu các bộ ngành, địa phương chủ động ứng phó nguy cơ mưa lũ, lũ ống, lũ quét, sạt lở đất do ảnh hưởng của bão số 11.
06/10/2025

Bỏ toàn bộ hồ sơ giấy với 25 thủ tục hành chính từ 1/10

Từ ngày 1/10, 25 thủ tục hành chính thiết yếu sẽ chỉ tiếp nhận hồ sơ trực tuyến, thay vì hồ sơ giấy nhằm đơn giản hóa quy trình và giảm phiền hà cho người dân.
02/10/2025