Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” do Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam chủ trì là một sáng kiến quan trọng nhằm nâng cao bình đẳng giới, bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của phụ nữ và trẻ em, đặc biệt là trong các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, với giai đoạn 1 từ năm 2021-2025. Mục tiêu của Dự án không chỉ dừng lại ở việc nâng cao nhận thức và thay đổi những định kiến giới, mà còn tập trung vào việc xóa bỏ các tập tục có hại đối với phụ nữ và trẻ em. Đặc biệt, Dự án còn nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho phụ nữ và trẻ em, nhất là những đối tượng dễ bị tổn thương như người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo, cận nghèo, phụ nữ khuyết tật, nạn nhân của bạo lực gia đình và mua bán người.
Bà Lò Thị Thu Thủy, Trưởng Ban Dân tộc-Tôn giáo, Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam.
Tại Đắk Lắk, tình trạng bất bình đẳng giới vẫn còn phổ biến, với nhiều tập tục lạc hậu và quan niệm truyền thống về vai trò của phụ nữ và nam giới trong gia đình. Những định kiến này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội mà còn tác động tiêu cực đến đời sống của phụ nữ và trẻ em, đặc biệt là những nhóm dân tộc thiểu số. Theo báo cáo từ Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh, nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số vẫn phải đối mặt với khó khăn trong việc tiếp cận giáo dục, y tế và các dịch vụ xã hội khác. Phó Chủ tịch Thường trực Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Đắk Lắk, bà Nguyễn Thị Thu, cho biết: “Những định kiến và khuôn mẫu giới thiên lệch là rào cản lớn đối với sự phát triển của phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số.” Những vấn đề này không chỉ hạn chế cơ hội phát triển của phụ nữ mà còn ảnh hưởng đến tương lai của trẻ em trong cộng đồng.
Để đối phó với những thách thức này, Ban Thường vụ Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh đã thành lập và phát huy vai trò của các mô hình “Tổ truyền thông cộng đồng”. Mục tiêu của các tổ này là tuyên truyền nhằm xóa bỏ những định kiến giới và tập tục văn hóa không còn phù hợp. Đến nay, toàn tỉnh đã thành lập hơn 330 mô hình “Tổ truyền thông cộng đồng”, với các thành viên được tập huấn về cách thức vận hành và tuyên truyền. Những tổ này không chỉ giúp nâng cao nhận thức về bình đẳng giới mà còn tạo ra môi trường hỗ trợ cho phụ nữ và trẻ em trong việc phát triển bản thân.
Hội LHPN xã Ea Kuếh (huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk) tổ chức tuyên truyền liên quan đến Dự án 8 tại các buôn làng.
Tại huyện Ea Kar, “Tổ truyền thông cộng đồng” đã trở thành nòng cốt trong việc vận động người dân thay đổi nếp nghĩ và cách làm. Chị Vũ Thị Thanh Giang, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Ea Kar, chia sẻ: “Chúng tôi áp dụng phương châm ‘đi từng ngõ, gõ cửa từng nhà’ để nắm bắt chính xác hơn những vấn đề mà phụ nữ dân tộc thiểu số đang gặp phải.” Phương pháp này không chỉ giúp Hội Liên hiệp Phụ nữ tiếp cận gần gũi hơn với cộng đồng mà còn tạo cơ hội cho phụ nữ và trẻ em chia sẻ những khó khăn mà họ đang phải đối mặt.
Toàn xã Ea Sô, huyện Ea Kar, đã thành lập bảy tổ truyền thông từ năm 2022 với 70 thành viên. Các tổ này không chỉ chủ động xây dựng kế hoạch mà còn tư vấn cho chị em phụ nữ về các vấn đề như hôn nhân gia đình, nuôi dạy con cái và phòng chống bạo lực gia đình. Chị Võ Thị Mộng Khương, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Ea Sô, cho biết: “Dự án 8 đã tạo ra những thay đổi tích cực trong nhận thức của phụ nữ dân tộc thiểu số về hôn nhân và gia đình.” Những hoạt động này đã giúp phụ nữ nhận thức rõ hơn về quyền lợi của mình và khuyến khích họ tham gia tích cực vào các hoạt động xã hội.
Ngoài việc tư vấn, các tổ truyền thông còn tổ chức các buổi sinh hoạt cộng đồng nhằm nâng cao kiến thức cho phụ nữ về các vấn đề pháp lý, sức khỏe và giáo dục. Các buổi sinh hoạt này không chỉ giúp phụ nữ và trẻ em có thêm thông tin mà còn tạo cơ hội để họ thể hiện ý kiến và mong muốn của mình. Từ đó, họ có thể đóng góp vào việc xây dựng và phát triển cộng đồng một cách tích cực hơn.
Câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi”
Bên cạnh các tổ truyền thông, Dự án 8 còn triển khai mô hình Câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” dành cho trẻ em. Mô hình này nhằm cung cấp kiến thức và kỹ năng giúp trẻ em nhận diện và ứng xử với các vấn đề trong gia đình và cộng đồng. Tại huyện Bắc Hà, Lào Cai, 13 Câu lạc bộ đã được thành lập vào năm 2022, thu hút 390 trẻ em tham gia. Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Bắc Hà, bà Bùi Thị Lý, cho biết: “Các câu lạc bộ không chỉ giúp trẻ em tự bảo vệ mình mà còn khuyến khích sự tham gia chủ động của các em trong việc thay đổi nhận thức về bình đẳng giới.” Những câu lạc bộ này đã trở thành nơi để trẻ em giao lưu, học hỏi và phát triển kỹ năng sống.
Em Vàng Thị Hà, một thành viên của Câu lạc bộ, cho biết: “Từ khi tham gia câu lạc bộ, em đã tự tin hơn và hiểu được tầm quan trọng của việc học tập để có một tương lai tốt đẹp.” Mô hình này không chỉ giúp trẻ em nâng cao nhận thức về quyền lợi của mình mà còn tạo điều kiện cho các em phát triển kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm. Điều này rất quan trọng trong việc trang bị cho trẻ em những kỹ năng cần thiết để hội nhập và phát triển trong xã hội hiện đại.
Bà Lò Thị Thu Thuỷ và các sinh viên DTTS tại Chiến dịch truyền thông vận động thúc đẩy bình đẳng giới do Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tổ chức tại Thái Nguyên tháng 9/2024.
Theo báo cáo đánh giá giai đoạn I của Dự án 8 từ Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, sau ba năm triển khai, đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Bốn trong số chín chỉ tiêu cốt lõi của dự án đã vượt kế hoạch, như việc thành lập “Tổ truyền thông cộng đồng” và củng cố “Địa chỉ tin cậy”. Những kết quả này cho thấy sự nỗ lực của các tổ chức và cơ quan liên quan trong việc thúc đẩy bình đẳng giới và bảo vệ quyền lợi cho phụ nữ và trẻ em.
Tuy nhiên, Dự án vẫn gặp nhiều khó khăn. Phụ nữ dân tộc thiểu số đang đối mặt với rào cản về việc làm, sinh kế, và tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Những vấn đề xã hội như tảo hôn, hôn nhân cận huyết, và bạo lực gia đình vẫn còn tồn tại. Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, nhấn mạnh rằng các mô hình cần phải được xây dựng dựa trên thực trạng và nhu cầu thực tế của phụ nữ để đảm bảo đem lại giá trị thiết thực.
Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” không chỉ là một nỗ lực quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của phụ nữ mà còn góp phần xây dựng một xã hội công bằng hơn. Để đạt được mục tiêu này, cần tiếp tục củng cố các mô hình hiệu quả, đồng thời nâng cao nhận thức và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến bình đẳng giới. Sự chủ động của từng cá nhân và tổ chức trong cộng đồng sẽ là động lực quan trọng để tạo ra những thay đổi tích cực và bền vững trong tương lai.
Thông qua những nỗ lực này, hy vọng rằng bình đẳng giới sẽ không chỉ là một mục tiêu mà còn là thực tế trong đời sống hàng ngày của phụ nữ và trẻ em ở các vùng dân tộc thiểu số, góp phần xây dựng một xã hội công bằng, văn minh và phát triển.
Vụ Gia đình - Bộ Văn Hóa Thể Thao và Du lịch phối hợp thực hiện
Tài liệu tham khảo:
(1) Thúy Hồng, Dự án 8 Chương trình MTQG với bình đẳng giới ở vùng DTTS và miền núi: Cần tháo gỡ vướng mắc, bất cập để triển khai hiệu quả, Báo Dân tộc & Phát triển
(2) Báo cáo của Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam 2024