Đầu năm 2022, UBND tỉnh Ninh Thuận triển khai kế hoạch thúc đẩy phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và đưa ra các chính sách hỗ trợ để thu hút đầu tư trong giai đoạn từ năm 2021-2030, nhằm hình thành các vùng, dự án có quy mô và sản xuất hàng nông sản chất lượng cao đáp ứng nhu cầu thị trường, đưa nông nghiệp công nghệ cao trở thành mũi nhọn trong phát triển kinh tế của địa phương.
Chăm sóc giống nho mới theo tiêu chuẩn VietGap tại Ninh Thuận. (Ảnh: TTXVN)
Lãnh đạo tỉnh Ninh Thuận cho biết, nông dân tỉnh phải đối mặt những thách thức như thời tiết cực đoan đe dọa cây trồng, hạ tầng kỹ thuật không đủ điều kiện phục vụ sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, sự hạn chế về nguồn lực đầu tư và cơ chế, chính sách thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp tư nhân.
Sau 2 năm tập trung áp dụng công nghệ cao, nông nghiệp của Ninh Thuận đạt được sự phát triển toàn diện về quy mô, năng suất và chất lượng. Sự dịch chuyển trong cơ cấu ngành nông nghiệp diễn ra theo hướng chính xác, với giá trị sản xuất và tỷ trọng nông nghiệp ứng dụng khoa học, công nghệ cao tăng mạnh. Một số sản phẩm đặc biệt của Ninh Thuận từng bước khẳng định vị thế cạnh tranh trên thị trường, xây dựng thương hiệu và mở rộng. Ngoài ra, tỉnh đã hình thành một số cánh đồng lớn và các khu vực chuyên canh phục vụ cho công nghiệp chế biến, cũng như vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
Hiện nay, giá trị sản xuất nông nghiệp công nghệ cao tại Ninh Thuận ước đạt khoảng 938 triệu đồng/ha, dưa lưới và nho công nghệ cao, đạt hơn 1,2 tỷ đồng/ha/năm. Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Thuận công nhận 3 vùng sản xuất đáp ứng tiêu chí là vùng nông nghiệp công nghệ cao. Diện tích sản xuất nông nghiệp công nghệ cao hiện đạt 565 ha, trong đó có 4 doanh nghiệp được công nhận là doanh nghiệp công nghệ cao.
Theo ông Đặng Kim Cương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Ninh Thuận, trong thời gian triển khai, giá trị sản xuất nông nghiệp công nghệ cao ở Ninh Thuận tăng trung bình 32,31%/năm, góp phần vào tỷ trọng sản xuất nông nghiệp của tỉnh vào năm 2023 là 13,16%.
Trong những thành tựu của nông nghiệp công nghệ cao tại Ninh Thuận, việc xây dựng tỉnh trở thành trung tâm sản xuất tôm giống chất lượng cao của cả nước là một điểm đáng chú ý. Hiện có 27 doanh nghiệp sản xuất tôm giống ứng dụng công nghệ cao, tất cả đều bảo đảm đủ điều kiện sản xuất và an toàn dịch bệnh. Ông Đặng Kim Cương chỉ ra rằng, suốt nhiều năm qua, Ninh Thuận đã tích cực triển khai các chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp và nông thôn, cũng như chính sách thu hút và khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này và thúc đẩy liên kết sản xuất, đổi mới công nghệ như: Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp về khoa học và công nghệ, hỗ trợ doanh nghiệp và tổ chức trở thành doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao; từ đó, đóng góp tích cực vào việc phát triển các mô hình sản xuất lớn, các mô hình liên kết giữa doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ nông dân, từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ theo chuỗi giá trị.
Chính sách hỗ trợ đã tạo điều kiện thuận lợi cho các hợp tác xã và hộ gia đình đầu tư vào các mô hình tưới tiết kiệm, sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP và ứng dụng công nghệ cao. Lực hút của những chính sách này được chứng minh qua việc Hợp tác xã nho Thái An tìm kiếm nguồn vốn từ ngân hàng để đầu tư vào trồng nho công nghệ cao. Tuy nhiên, để thu hút nguồn vốn từ ngân hàng, cần có sự hỗ trợ từ tỉnh thông qua việc công bố vùng nho Thái An, giúp ngân hàng có cơ sở để giải ngân. Điều này giúp nông dân thuận lợi hơn cho việc có vốn quy hoạch vùng trồng, mở rộng diện tích phù hợp quy hoạch của tỉnh.
Đáng chú ý, Tập đoàn GC Food là một thí dụ tiêu biểu về việc tận dụng các chính sách ưu đãi của tỉnh để mở rộng đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao. Các sản phẩm nha đam của tập đoàn, được các doanh nghiệp lớn như Vinamilk, TH Truemilk sử dụng để sản xuất nước giải khát và mỹ phẩm. Tập đoàn GC Food cũng nhận được giấy phép đầu tư nhà máy nước giải khát ở khu công nghiệp Thành Hải vào năm 2023 để mở rộng hoạt động chế biến sản phẩm nha đam.
Một số chuyên gia nhận định, mặc dù đạt được nhiều thành tựu, nhưng Ninh Thuận cũng phải đối mặt nhiều khó khăn và thách thức. Cụ thể, các mô hình nông nghiệp công nghệ cao của tỉnh chưa đồng bộ và quy mô sản xuất còn nhỏ, từ đó có sự cạnh tranh không cao. Nguồn lực đầu tư vào sản xuất nông nghiệp công nghệ cao cũng còn hạn chế, việc liên kết sản xuất và chế biến chưa thật sự đạt kết quả vượt trội. Điều này làm cho việc phát triển nông nghiệp công nghệ cao ở Ninh Thuận chưa thu hút nhiều nhà đầu tư, và còn nhiều vấn đề cần được giải quyết để phát triển bền vững.
Theo ông Nguyễn Minh Tín, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn GC Food, đơn vị này đang tập trung vào việc trẻ hóa giống nha đam bằng công nghệ nuôi cấy mô nhằm giải quyết vấn đề bệnh thối nhũn trên cây nha đam tại Ninh Thuận. Tập đoàn đang đầu tư nghiên cứu và triển khai công nghệ nuôi cấy mô Invitro để tạo ra giống nha đam mới, chất lượng cao và kháng bệnh. Tập đoàn hiện sở hữu phòng nuôi cấy mô có diện tích khoảng 200 m2, sản xuất hàng trăm nghìn cây giống mỗi tháng, nhằm đáp ứng nhu cầu nguồn nguyên liệu cho các nhà máy chế biến sản phẩm nha đam. Đồng thời, tập đoàn đề xuất mở rộng diện tích vùng nguyên liệu nha đam để bảo đảm nguồn cung ổn định cho sản xuất.
Tiến sĩ Phan Công Kiên, Phó Viện trưởng Nghiên cứu bông và phát triển nông nghiệp Nha Hố cho biết, đơn vị đã phát triển quy trình trồng nho ứng dụng công nghệ cao, trong đó bao gồm trồng trong nhà màng có mái che ni-lông, hệ thống tưới tiết kiệm và điều khiển khí hậu tự động. Hiện, viện đang lựa chọn và thử nghiệm một số giống nho mới để nhân rộng sản xuất.
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đặng Kim Cương cho biết, sở đang phối hợp Viện Nghiên cứu bông và phát triển nông nghiệp Nha Hố và các đơn vị liên quan để chọn lựa và thử nghiệm giống nho mới, nhằm đóng góp vào mục tiêu tái cơ cấu ngành nông nghiệp.
Trong thời gian tới, Ninh Thuận sẽ tiếp tục tập trung vào việc đào tạo nhân lực, chuyển giao công nghệ mới và tổ chức các khóa tập huấn để nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp trong bối cảnh thương mại số đang phát triển. Đồng thời, tỉnh sẽ tập trung mở rộng thị trường tiêu thụ và xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp đặc thù của địa phương. Ngoài ra, tỉnh sẽ tập trung vào việc phát triển khoa học và công nghệ trong đổi mới cây trồng, đồng thời thúc đẩy việc áp dụng các mô hình, quy trình sản xuất mới và các loại giống cây trồng mới thông qua các chương trình và dự án.