Quang cảnh phiên họp - Ảnh: GIA HÂN
Sáng 10-12, với 437/440 đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Báo chí sửa đổi. Luật mới được thông qua gồm 4 chương, 51 điều và sẽ có hiệu lực thi hành từ 1-7-2026.
Khi nào sẽ thành lập cơ quan báo chí truyền thông chủ lực ở địa phương?
Trước khi Quốc hội thông qua, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh đã trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình dự luật sửa đổi.
Theo đó, so với luật hiện hành, dự luật 6 điểm mới. Cụ thể, xác định rõ các loại hình báo chí trong bối cảnh mới; bổ sung các chính sách phát triển báo chí và bảo đảm nguồn lực thực hiện, từ cơ chế tài chính đến đầu tư hạ tầng và ưu đãi thuế theo hướng khả thi hơn.
Làm rõ điều kiện hoạt động báo chí, cơ chế cấp phép và tổ chức bộ máy; xác định cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, văn phòng đại diện, phóng viên thường trú.
Quy định cụ thể về thẻ nhà báo, trách nhiệm pháp lý đối với nội dung thông tin; quyền yêu cầu cải chính, gỡ bỏ thông tin vi phạm trên các nền tảng.
Hoàn thiện quy định về quản lý hoạt động báo chí trên không gian mạng và ứng dụng công nghệ mới, bao gồm việc điều chỉnh hành vi ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI).
Đáng chú ý luật mới đã quy định về cơ quan báo chí.
Trong đó, quy định cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính; được thành lập phù hợp với chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí.
Trước đó, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh đã trình bày báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự luật.
Về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo, chỉnh lý cụm từ "cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện" thành "cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện" để bảo đảm tính chính xác và phù hợp với phạm vi điều chỉnh của dự luật.
Còn trong báo cáo giải trình, tiếp thu đầy đủ nêu một số ý kiến đề nghị thí điểm mô hình tổ hợp hoặc tập đoàn báo chí chủ lực đa phương tiện tại thủ đô Hà Nội và TP.HCM.
Về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin tiếp thu và báo cáo hiện nay, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổng kết Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí, dự kiến đề nghị cấp có thẩm quyền tiếp tục triển khai một số quan điểm của Quy hoạch và bổ sung quan điểm mới.
Trong đó, có nội dung về việc Hà Nội và TP.HCM được thành lập cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện.
Trên cơ sở chỉ đạo và phê duyệt của cấp có thẩm quyền, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ cụ thể hóa các nội dung này trong Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí, bảo đảm tính khả thi, đồng bộ và phù hợp với định hướng phát triển báo chí quốc gia.
Một nội dung khác, có ý kiến đề nghị cho phép tỉnh ủy, thành ủy thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện nếu đủ điều kiện.
Với nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông tin Ban Bí thư đã ban hành quyết định 373 quy định chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của cơ quan báo, phát thanh, truyền hình thuộc Đảng bộ tỉnh, thành phố.
Vì vậy, dự luật không quy định mô hình cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện thuộc tỉnh ủy, thành ủy.
Trường hợp được cấp có thẩm quyền phê duyệt là cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, cơ quan này sẽ được phép có cơ quan báo chí trực thuộc, kể cả đối với các cơ quan báo chí của tỉnh, thành phố.
Ông Nguyễn Đắc Vinh - Ảnh: GIA HÂN
Cấp thẻ nhà báo lần đầu phải qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, đạo đức
Luật quy định trường hợp cấp thẻ nhà báo lần đầu phải có thời gian công tác liên tục tại cơ quan báo chí đề nghị cấp thẻ từ 2 năm trở lên tính đến thời điểm xét cấp thẻ và đã qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, đạo đức nghề nghiệp.
Với lãnh đạo các cơ quan báo chí đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có văn bản đồng ý bổ nhiệm không áp dụng điều kiện này.
Về đối tượng được cấp thẻ nhà báo, luật loại trừ trường hợp người làm việc tại cơ quan tạp chí khoa học.
Về cung cấp thông tin cho báo chí, luật quy định cơ quan báo chí và nhà báo có quyền và nghĩa vụ không tiết lộ người cung cấp thông tin, trừ trường hợp có yêu cầu bằng văn bản của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân, Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh và tương đương trở lên, Thủ trưởng Cơ quan điều tra Bộ Công an, Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an cấp tỉnh phục vụ cho công tác điều tra, truy tố, xét xử tội phạm.
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân, Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh và tương đương trở lên, Thủ trưởng Cơ quan điều tra Bộ Công an, Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức bảo vệ người cung cấp thông tin.
Các cơ quan bảo vệ pháp luật có trách nhiệm phối hợp với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân, Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh và tương đương trở lên, Thủ trưởng Cơ quan điều tra Bộ Công an, Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an cấp tỉnh bảo vệ người cung cấp thông tin.