Sáng ngày 15/5, Bộ Khoa học và Công nghệ đã tổ chức Lễ chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5 và kỷ niệm 65 năm thành lập Bộ với chủ đề "Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo - Nâng tầm vị thế quốc gia".
Sự kiện có sự hiện diện của Thủ tướng Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, cùng các Bộ trưởng: Thông tin và Truyền thông, Y tế, Ngoại giao, và Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Bên cạnh đó, lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương và địa phương cũng tham dự, cùng với đại diện các Đại sứ quán của Vương quốc Anh, Cuba, Đức, Hàn Quốc, Mỹ, Trung Quốc, Italy, và Phái đoàn châu Âu tại Việt Nam.
Thủ tướng Phạm Minh Chính và lãnh đạo các bộ, ngành tham quan triển lãm công nghệ. Ảnh: Ngọc Thành / VNE
Trong bài phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh lý do tổ chức Lễ Kỷ niệm 65 năm thành lập Bộ và Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam năm 2024. Ông nhìn nhận lại chặng đường 65 năm phấn đấu và trưởng thành của Bộ, từ khi thành lập với tên gọi Ủy ban Khoa học Nhà nước năm 1959, cho đến các lần đổi tên và chức năng khác nhau trước khi trở thành Bộ Khoa học và Công nghệ vào năm 2002.
Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt khẳng định, dù với tên gọi nào, Bộ luôn là cơ quan tham mưu cao nhất cho Đảng, Quốc hội và Chính phủ trong việc hoạch định và triển khai các chính sách phát triển khoa học và công nghệ. Ông cũng nhấn mạnh ba nhóm giải pháp đột phá về cơ chế, chính sách đối với khoa học - công nghệ: đổi mới cơ chế quản lý tổ chức và nhiệm vụ; đổi mới cơ chế tài chính và đầu tư; và đổi mới chính sách đối với nhân lực khoa học và công nghệ.
Trong bối cảnh cách mạng khoa học và công nghệ phát triển nhanh chóng, Bộ Khoa học và Công nghệ đang tập trung sửa đổi toàn diện Luật Khoa học và Công nghệ năm 2013 nhằm tạo hành lang pháp lý cho hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Bộ trưởng cũng dẫn lại lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vai trò của khoa học và công nghệ: "Trình độ khoa học và công nghệ của ta hiện nay còn thấp kém; lề lối sản xuất chưa cải tiến được nhiều; cách thức làm việc còn nặng nhọc; năng suất lao động còn thấp... Nhiệm vụ của khoa học là ra sức cải biến những cái đó".
Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam, được tổ chức hàng năm vào ngày 18/5, đã trở thành ngày hội của lực lượng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong cả nước. Các hoạt động phong phú, thiết thực chào mừng ngày này đã khơi dậy và truyền cảm hứng sáng tạo trong cộng đồng, hình thành văn hóa đổi mới sáng tạo và nuôi dưỡng tình yêu khoa học trong giới trẻ, góp phần kiến tạo một xã hội tôn trọng khoa học và tư duy sáng tạo.
Giải thưởng Tạ Quang Bửu vinh danh nhà khoa học có nghiên cứu xuất sắc
Nhằm khích lệ và tôn vinh các nhà khoa học có thành tựu nổi bật trong nghiên cứu cơ bản, từ năm 2014, Bộ Khoa học và Công nghệ đã triển khai giải thưởng Tạ Quang Bửu dành cho các nhà khoa học có kết quả nghiên cứu cơ bản xuất sắc. Đến nay, giải thưởng này đã trở thành một sự kiện quan trọng trong dịp kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5.
Qua 10 năm tổ chức và triển khai, giải thưởng Tạ Quang Bửu đã tạo được uy tín lớn trong cộng đồng khoa học Việt Nam và thu hút sự quan tâm của xã hội. Sự thành công của giải thưởng này là nhờ sự quan tâm của lãnh đạo Đảng và Chính phủ, lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ, cũng như những đóng góp quan trọng, trực tiếp trong suốt quá trình đánh giá, chọn lọc nghiêm cẩn, công tâm và khách quan của các thành viên Hội đồng khoa học Nghiên cứu cơ bản của Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia, và Hội đồng xét tặng giải thưởng với uy tín và trình độ chuyên môn cao.
Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm nay
Năm nay, giải thưởng được trao cho hai nhà khoa học xuất sắc: PGS.TS Trần Mạnh Trí và TS Nguyễn Thị Kim Thanh.
Thủ tướng Phạm Minh Chính (bìa phải) tặng hoa và Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt (bìa trái) trao giải thưởng cho hai nhà khoa học thắng giải Tạ Quang Bửu 2024. Ảnh: BL/ĐCS
PGS.TS Trần Mạnh Trí hiện đang công tác tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội. Ông được vinh danh qua cụm ba công trình được công bố trên các tạp chí khoa học thuộc top 5% hàng đầu thế giới trong các ngành kỹ thuật môi trường, độc học, sức khỏe và đột biến gen. Cụm công trình này góp phần giải quyết vấn đề cấp bách mang tính toàn cầu hiện nay là ô nhiễm môi trường do sự phát tán của các hóa chất tổng hợp.
TS Nguyễn Thị Kim Thanh công tác tại Viện Vật lý, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, được trao giải thưởng qua một công trình được công bố trên tạp chí Physical Review Letters, một trong những tạp chí khoa học hàng đầu thế giới trong ngành vật lý. Công trình của bà thể hiện ba kết quả đột phá về hướng nghiên cứu, có ý nghĩa quan trọng cho phát triển công nghệ máy tính lượng tử. GS Kiselev, đồng tác giả của công trình, đã nhận xét rằng ý tưởng của TS Nguyễn Thị Kim Thanh là một kiệt tác tao nhã về vật lý hiện đại.