Hà Nội đang trải qua những ngày ô nhiễm không khí nằm trong top đầu thế giới, kéo dài từ sáng đến đêm. Người dân có thể dễ dàng nhìn thấy điều này qua lớp sương mù pha lẫn bụi mịn dày đặc.
Như mọi năm, những ngày cuối tháng 11 đến đầu tháng 12 là cao điểm của “mùa ô nhiễm không khí ở Hà Nội” (kéo dài từ tháng 10 năm trước đến tháng 4 năm sau). Bụi mịn lơ lửng trong bầu khí quyển tầng thấp không khuếch tán được, gây ô nhiễm không khí.
Thời gian này, Hà Nội đang rét khô, nhiệt độ ban ngày dao động 19-24 độ C, về đêm và sáng sớm giảm xuống còn 12-14 độ C. Các chuyên gia môi trường nhận định sự chênh lệch nhiệt độ lớn giữa ngày và đêm kết hợp với hiện tượng nghịch nhiệt (nghịch đảo nhiệt độ) làm cho bụi mịn PM2.5 khó khuếch tán.
Hà Nội nhiều ngày liền nằm trong top 10 thành phố có chỉ số chất lượng không khí ô nhiễm nhất thế giới. Sương mù dày đặc bao phủ khắp phố phường, tầm nhìn hạn chế (Ảnh: Mạnh Quân).
Mức độ ô nhiễm không khí kéo dài gây ảnh hưởng tới sức khỏe cho người dân. Người đi xe máy dễ gặp tình trạng cay mắt, khô cổ, khó chịu mỗi khi di chuyển trong lớp bụi dày.
Sáng 3/12, ứng dụng đo chỉ số ô nhiễm không khí IQAir tiếp tục xếp Hà Nội nằm trong top 10 thành phố ô nhiễm không khí cao nhất thế giới với chỉ số AQI ở ngưỡng đỏ, không lành mạnh cho sức khỏe.
Trạm đo của Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc (Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường) ghi nhận ở 556 Nguyễn Văn Cừ có chỉ số AQI là 127, chất lượng kém.
Ở Đại học Bách khoa Hà Nội, cổng Parabol đường Giải Phóng ghi nhận AQI là 120 cũng ở mức kém.
Trong khi đó, trạm đo ở Công viên Nhân Chính - Khuất Duy Tiến ghi nhận chỉ số AQI là 62 ở mức trung bình.
Mô hình dự báo HanoiAir của Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội, nhận định Hà Nội đang trải qua đợt ô nhiễm thứ ba từ đầu mùa, kéo dài từ ngày 28/11 đến ngày 5/12. Trong ngày 1/12, chỉ số AQI trung bình toàn thành phố đạt 143 (mức kém), nồng độ bụi mịn PM2.5 ở mức 77 µg/m3 - gấp 5 lần khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Hà Nội tiếp tục nằm trong top 10 thành phố ô nhiễm không khí cao nhất thế giới theo xếp hạng của ứng dụng IQAir (Ảnh: Phùng Minh).
Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, nhận định chỉ số AQI tại Hà Nội liên tục ở mức “đỏ” đến “tím” phản ánh mức ô nhiễm đáng báo động không chỉ ở thủ đô mà còn ở nhiều tỉnh phía Bắc. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã cảnh báo từ trước đó và nói tình trạng này sẽ kéo dài.
Hà Nội hiện có khoảng 1,1 triệu ô tô, 7 triệu xe máy, 10 khu công nghiệp, 70 cụm công nghiệp, 1.370 làng nghề hoạt động, phát sinh nhiều khí thải, gây ô nhiễm không khí…
Các tháng cuối năm thường xuất hiện ô nhiễm bụi mịn do thời tiết giao mùa, nhưng nguyên nhân chính, theo ông Tùng, vẫn đến từ kiểm soát khí thải chưa hiệu quả: xe cá nhân quá đông, công trình xây dựng tăng, các nhà máy công nghiệp quanh Hà Nội phát thải lớn.
Trong khi đó, thói quen đốt rơm rạ tại vùng ven đô và nông thôn cũng làm chất lượng không khí suy giảm rõ rệt.
Xếp hạng không khí theo dự báo của Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (Ảnh: Phùng Minh).
Trong những mùa đông ít gió, không có mưa, bụi không thể khuếch tán hay rửa trôi được nên người dân càng cảm nhận rõ rệt mức độ ô nhiễm không khí.
Trước thực tế đang diễn ra, UBND TP Hà Nội vừa yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường tăng cường sử dụng hệ thống theo dõi, giải pháp công nghệ và năng lực kỹ thuật giám sát từ xa (máy bay không người lái, ứng dụng di động iHanoi, mạng xã hội...) để kiểm soát và xử lý nghiêm hoạt động đốt rác, đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp.
Hà Nội cũng yêu cầu Sở Giáo dục và Đào tạo thông báo, hướng dẫn các trường học hạn chế các hoạt động ngoài trời cho học sinh trong các khung giờ và ngày có chất lượng không khí ở mức xấu trở lên.
Người dân nên sử dụng khẩu trang khi ra ngoài đường những ngày ô nhiễm không khí cao (Ảnh: Mạnh Quân).
Trường hợp chất lượng môi trường không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng (AQI từ 301 trở lên), Hà Nội chỉ đạo các trường học tạm dừng hoặc điều chỉnh thời gian làm việc, học tập.
Công an TP Hà Nội được giao chỉ đạo lực lượng CSGT tăng cường kiểm tra, xử lý các phương tiện chở vật liệu xây dựng không che chắn, làm rơi vãi vật liệu; phương tiện quá niên hạn sử dụng, xả khói đen khi tham gia giao thông gây ô nhiễm môi trường.
AQI là chỉ số chất lượng không khí, phản ánh mức độ ô nhiễm từ 0 đến trên 300. Chỉ số càng cao, rủi ro sức khỏe càng lớn. Ngưỡng 101-150 được xem là ảnh hưởng đến nhóm nhạy cảm; từ 151 trở lên gây hại cho sức khỏe; trên 200 được coi là nguy hại, mọi người đều có nguy cơ bị ảnh hưởng.