Theo định nghĩa, bình đẳng giới bao gồm quyền tiếp cận bình đẳng với giáo dục, dịch vụ chăm sóc sức khỏe, đào tạo nghề, tạo việc làm và tham gia vào các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội và chính trị. Điều này có nghĩa là không còn sự phân biệt đối xử dựa trên giới tính, và cả nam và nữ đều có địa vị bình đẳng trong xã hội.
Một điểm quan trọng là bình đẳng giới không đồng nghĩa với việc nam và nữ hoàn toàn giống nhau. Thay vào đó, nó nhấn mạnh việc thừa nhận và tôn trọng những điểm tương đồng và khác biệt giữa họ. Điều này có thể hiểu rằng mỗi giới đều có những đặc điểm riêng, nhưng điều quan trọng là cả hai giới đều được cung cấp cơ hội như nhau để phát triển và đóng góp cho sự phát triển của gia đình và xã hội.
Theo Điều 18 của Luật Bình đẳng giới năm 2006, các quy định về bình đẳng giới trong gia đình được cụ thể hóa như sau:
- Bình đẳng trong quan hệ dân sự: Vợ chồng bình đẳng với nhau trong các quan hệ dân sự và các quan hệ khác liên quan đến hôn nhân và gia đình.
- Quyền và nghĩa vụ ngang nhau: Các cặp vợ chồng có quyền và nghĩa vụ ngang nhau trong sở hữu tài sản chung, sử dụng nguồn thu nhập chung và quyết định các nguồn lực trong gia đình.
- Quyền quyết định về kế hoạch hóa gia đình: Cả vợ và chồng đều bình đẳng trong việc bàn bạc, quyết định lựa chọn và sử dụng biện pháp kế hoạch hóa gia đình, cũng như trong việc chăm sóc con cái.
- Chăm sóc con cái: Con trai và con gái được gia đình chăm sóc, giáo dục và tạo điều kiện như nhau để học tập, lao động, vui chơi, giải trí và phát triển.
Các quy định này khẳng định rằng vợ chồng có các quyền và nghĩa vụ như nhau trong các khía cạnh của cuộc sống gia đình, từ việc chăm sóc con cái đến quản lý tài sản. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy nhiều quan niệm lạc hậu vẫn tồn tại, dẫn đến việc thực thi bình đẳng giới trong gia đình gặp nhiều khó khăn.
Chia sẻ công việc trong gia đình
Từ lâu, công việc nội trợ đã được xem là trách nhiệm chủ yếu của phụ nữ. Quan niệm này không chỉ làm gia tăng gánh nặng cho người phụ nữ mà còn tạo ra sự bất bình đẳng trong gia đình. Nhiều người phụ nữ cảm thấy rằng họ phải gánh vác tất cả công việc nhà, trong khi nam giới lại ít khi tham gia vào việc này. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của người phụ nữ mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống của cả gia đình.
Khi vợ chồng cùng nhau chia sẻ công việc nội trợ, không chỉ giảm bớt gánh nặng cho người vợ mà còn tạo ra một môi trường sống hòa thuận và hạnh phúc. Việc người chồng tham gia vào công việc nhà không chỉ giúp người vợ có thêm thời gian cho bản thân, mà còn tạo ra sự đồng cảm và hiểu biết giữa hai vợ chồng. Nghiên cứu cho thấy rằng các cặp vợ chồng chia sẻ công việc nhà thường có mối quan hệ tốt hơn và ít xảy ra xung đột hơn.
Lợi ích đối với vợ, chồng và con cái
Nếu người vợ không nhận được sự chia sẻ từ chồng, họ thường phải gánh vác quá nhiều công việc nhà, dẫn đến sức khỏe giảm sút, tinh thần mệt mỏi và thiếu thời gian cho bản thân. Điều này có thể dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng như stress, trầm cảm, và các vấn đề sức khỏe khác. Ngược lại, nếu người chồng cùng tham gia vào công việc gia đình, người vợ sẽ có thời gian để học tập, tham gia các hoạt động xã hội và nâng cao vị thế xã hội của mình.
Khi người vợ có thời gian nghỉ ngơi và thư giãn, họ sẽ cảm thấy tự tin hơn trong cuộc sống, từ đó cải thiện mối quan hệ với chồng và con cái. Việc chia sẻ công việc gia đình giúp nâng cao sức khỏe tinh thần và thể chất của người phụ nữ, đồng thời tạo ra một bầu không khí gia đình hòa thuận và hạnh phúc.
Sự tham gia của người bố trong công việc gia đình cũng có tác động lớn đến sự phát triển của trẻ. Khi người bố tích cực tham gia vào việc nhà, trẻ em sẽ có cơ hội phát triển toàn diện hơn. Trẻ em sẽ cảm nhận được sự gắn bó và gần gũi với cả bố và mẹ, từ đó hình thành những giá trị tích cực về bình đẳng giới.
Trẻ em trai sẽ học được rằng việc làm việc nhà và chăm sóc con cái không chỉ là trách nhiệm của phụ nữ, mà cũng là trách nhiệm của nam giới. Ngược lại, trẻ em gái sẽ không còn bị giới hạn bởi những định kiến về vai trò của giới tính, và từ đó có thể phát triển tự tin hơn. Việc cha mẹ cùng nhau làm việc nhà giúp trẻ hiểu rằng sự chia sẻ và hợp tác là cần thiết trong mọi mối quan hệ.
Người chồng cũng sẽ cảm thấy tự hào hơn về gia đình của mình khi cùng tham gia vào công việc nội trợ. Họ không chỉ thể hiện sự quan tâm đến vợ và con mà còn tạo dựng hình ảnh một người đàn ông hiện đại, có trách nhiệm. Sự tham gia này giúp tăng cường tình cảm gia đình và tạo ra một môi trường sống hòa thuận.
Người chồng cũng sẽ có cơ hội hiểu rõ hơn về những khó khăn mà người vợ phải đối mặt trong việc quản lý công việc nhà. Điều này không chỉ giúp họ trở thành những người bạn đồng hành tốt hơn, mà còn giúp họ trở thành những ông bố gương mẫu cho con cái.
Giáo dục con cái
Giáo dục con cái là một nhiệm vụ quan trọng của cả hai bậc phụ huynh. Tuy nhiên, nhiều bậc phụ huynh vẫn giữ quan điểm truyền thống rằng con gái chỉ cần học vừa đủ để lấy chồng, trong khi con trai cần phải học để thành công trong sự nghiệp. Quan điểm này không chỉ vi phạm quyền trẻ em mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển toàn diện của trẻ.
Người cha cần tham gia tích cực vào việc giáo dục con, từ việc mua sách vở đến tham gia các buổi họp phụ huynh. Việc này không chỉ giúp trẻ em phát triển tốt hơn mà còn tạo dựng mối quan hệ gần gũi hơn giữa cha và con. Khi cha mẹ cùng nhau giáo dục con cái, trẻ sẽ cảm thấy được yêu thương và hỗ trợ, từ đó phát triển tự tin và mạnh mẽ hơn.
Việc giáo dục con cái cần phải đi kèm với việc truyền đạt các giá trị về bình đẳng giới. Cả cha và mẹ phải hiểu rằng việc học hành là cần thiết đối với cả trẻ em gái và trẻ em trai. Việc phân biệt đối xử giữa trẻ em trai và trẻ em gái trong giáo dục là một hình thức vi phạm quyền trẻ em.
Chăm sóc sức khỏe sinh sản
Chăm sóc sức khỏe sinh sản cũng là một lĩnh vực quan trọng trong bình đẳng giới. Cả vợ và chồng cần có kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản để có thể tự tin và chủ động trong việc lựa chọn các dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Bình đẳng giới trong lĩnh vực này không chỉ giúp phụ nữ có sức khỏe tốt hơn mà còn tạo ra một môi trường hạnh phúc cho gia đình.
Cả hai vợ chồng cần cùng nhau tham gia vào việc lập kế hoạch hóa gia đình và chăm sóc sức khỏe sinh sản. Khi cả hai đều có kiến thức đầy đủ về các vấn đề liên quan, họ sẽ có thể đưa ra những quyết định đúng đắn và phù hợp với nhu cầu của cả gia đình. Việc này không chỉ đảm bảo sức khỏe cho mẹ và con mà còn giúp xây dựng một gia đình hạnh phúc và bền vững.
Phòng chống bạo lực gia đình
Phòng chống bạo lực gia đình là một yếu tố không thể thiếu trong việc thực hiện bình đẳng giới. Mọi thành viên trong gia đình, đặc biệt là người chồng, cần chủ động tìm hiểu và hành động để chống lại bạo lực gia đình. Nam giới cần nhận thức rõ tác hại của bạo lực và tránh xa các tệ nạn xã hội.
Khi có dấu hiệu bạo lực gia đình, nạn nhân cần báo ngay cho các tổ chức, cơ quan có chức năng để được hỗ trợ. Mỗi người dân cũng cần có trách nhiệm báo cáo các trường hợp bạo lực để kịp thời xử lý. Việc tạo ra một môi trường an toàn trong gia đình không chỉ bảo vệ các thành viên mà còn góp phần vào việc xây dựng một xã hội bình đẳng hơn.
Bình đẳng giới trong gia đình: Hiểu đúng để làm đúng
Để thực hiện bình đẳng giới trong gia đình, cần có sự vào cuộc của tất cả các thành viên trong gia đình và toàn xã hội. Vai trò của các tổ chức như Hội Liên hiệp Phụ nữ là rất quan trọng trong việc tuyên truyền và vận động cho bình đẳng giới. Trách nhiệm của gia đình là tạo điều kiện nâng cao nhận thức cho các thành viên về bình đẳng giới, chia sẻ công việc gia đình và đối xử công bằng với con cái.
Bình đẳng giới không chỉ là một vấn đề của riêng phụ nữ mà là trách nhiệm của toàn xã hội. Để xây dựng một xã hội công bằng, cần phải có sự hợp tác và đồng lòng từ mọi người, đặc biệt là nam giới trong mỗi gia đình. Khi nam giới cùng chia sẻ công việc gia đình và giáo dục con cái, họ không chỉ góp phần vào sự phát triển bền vững của gia đình mà còn tạo ra một môi trường sống hài hòa, nơi mọi người đều được tôn trọng và có cơ hội phát triển như nhau.
Vụ Gia đình - Bộ Văn Hóa Thể Thao và Du lịch phối hợp thực hiện
Tài liệu tham khảo:
(1) Luật số 73/2006/QH11 của Quốc hội: Luật Bình đẳng giới
(2) Tổng cục Thống kê Việt Nam, 2021. Thống kê về bình đẳng giới và vai trò của phụ nữ trong giáo dục
(3) Tổ chức Liên hợp Quốc, 2020. Báo cáo về bình đẳng giới và quyền của phụ nữ trên toàn cầu