Bộ Công an đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định quy định chi tiết biện pháp xử lý chuyển hướng tại cộng đồng, trình tự, thủ tục xử lý chuyển hướng tại cộng đồng, biện pháp giám sát điện tử và tái hòa nhập cộng đồng đối với người chưa thành niên phạm tội.
Dự thảo Nghị định được xây dựng theo quan điểm bảo đảm sự thống nhất phối hợp giữa các bộ, ngành hoạt động tư pháp người chưa thành niên và đáp ứng yêu cầu trong hoạt động tư pháp người chưa thành niên phù hợp với tình hình thực tiễn.
Dự thảo Nghị định quy định phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, nguyên tắc, kinh phí, chi phí trong thực hiện các biện pháp xử lý chuyển hướng tại cộng đồng; thực hiện trình tự, thủ tục thi hành quyết định áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng tại cộng đồng; thực hiện áp dụng biện pháp giám sát điện tử; công tác tái hòa nhập cộng đồng.
Các biện pháp xử lý chuyển hướng tại cộng đồng
Tại khoản 1 Điều 5, dự thảo Nghị định đã quy định các biện pháp xử lý chuyển hướng tại cộng đồng gồm:
- Khiển trách;
- Xin lỗi bị hại;
- Bồi thường thiệt hại;
- Giáo dục tại xã, phường, đặc khu;
- Quản thúc tại gia đình;
- Hạn chế khung giờ đi lại;
- Cấm tiếp xúc với người có nguy cơ dẫn đến người chưa thành niên phạm tội mới;
- Cấm đến địa điểm có nguy cơ dẫn đến người chưa thành niên phạm tội mới;
- Tham gia chương trình học tập, dạy nghề;
- Tham gia điều trị hoặc tư vấn tâm lý;
- Thực hiện công việc phục vụ cộng đồng.
Các trường hợp có thể áp dụng biện pháp giám sát điện tử
Đáng chú ý, dự thảo Nghị định quy định các trường hợp có thể áp dụng biện pháp giám sát điện tử gồm người chưa thành niên là bị can, bị cáo từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi về tội đặc biệt nghiêm trọng, tội rất nghiêm trọng theo quy định tại Bộ luật Hình sự khi có căn cứ xác định người đó thuộc các trường hợp sau đây:
- Đã áp dụng biện pháp ngăn chặn khác nhưng vi phạm;
- Có nơi cư trú rõ ràng;
- Cha, mẹ, người giám hộ cam đoan về việc thực hiện các nghĩa vụ quy định tại khoản 2 Điều 139 Luật Tư pháp người chưa thành niên;
- Thành khẩn khai báo, hợp tác với cơ quan điều tra và vi phạm lần đầu.
Giám sát điện tử có thể được áp dụng đối với người chưa thành niên là bị can, bị cáo từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi về tội nghiêm trọng do vô ý, tội ít nghiêm trọng theo quy định của Bộ luật Hình sự khi có căn cứ xác định người đó thuộc các trường hợp sau đây:
- Đã áp dụng biện pháp ngăn chặn khác nhưng vi phạm;
- Có nơi cư trú rõ ràng;
- Cha, mẹ, người giám hộ cam đoan về việc thực hiện các nghĩa vụ quy định tại khoản 2 Điều 139 Luật Tư pháp người chưa thành niên.
- Thành khẩn khai báo, hợp tác với cơ quan điều tra và vi phạm lần đầu.
Căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi và nhân thân của người chưa thành niên là bị can, bị cáo, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án có thể quyết định cho họ được giám sát điện tử.
Thực hiện các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng đối với người chưa thành niên tái hòa nhập cộng đồng
Đối với việc trợ giúp về tâm lý, khoản 1 Điều 47 nêu rõ như sau:
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức thực hiện trợ giúp về tâm lý, hỗ trợ các thủ tục pháp lý đối với người chưa thành niên tái hòa nhập cộng đồng theo quy định tại Điều 173 Luật Tư pháp người chưa thành niên.
Ủy ban nhân dân cấp xã phải thực hiện tư vấn riêng hoặc tư vấn nhóm đối với người chưa thành niên chấp hành xong biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng, người chưa thành niên được chấm dứt trước thời hạn việc chấp hành biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng, người chưa thành niên chấp hành xong án phạt tù, người chưa thành niên được đặc xá, người chưa thành niên được tha tù trước thời hạn có điều kiện về cư trú tại địa phương; hướng dẫn, giúp đỡ người chưa thành niên tái hòa nhập cộng đồng thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú, đăng ký hộ tịch, cấp căn cước công dân, cấp phiếu lý lịch tư pháp, và các vấn đề cần thiết khác.
Về đào tạo nghề, tạo việc làm, khoản 2 Điều 47 quy định hằng năm Ủy ban nhân dân các cấp chỉ đạo, đồng thời phối hợp với các sở, ban, ngành, đoàn thể ở địa phương thực hiện: Dạy nghề, đào tạo nghề, giới thiệu việc làm cho người chưa thành niên tái hòa nhập cộng đồng; Huy động doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hỗ trợ vốn vay, giới thiệu việc làm cho người chưa thành niên tái hòa nhập cộng đồng; tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, cơ sở, tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh tiếp nhận, giúp đỡ việc làm cho người chưa thành niên tái hòa nhập cộng đồng.
Công an cấp tỉnh, Công an cấp xã phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện cho người chấp hành xong án phạt tù, người được đặc xá vay vốn theo Quyết định số 22/2023/QĐ-TTg ngày 17 tháng 8 năm 2023 của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với người chấp hành xong án phạt tù…