Chùa Cây Thị ( Tịnh viện Di Đà)
chùa Cây Thị hay Tịnh Viện Di Đà, tọa lạc giữa rừng núi xã Thanh Tâm, Huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam, cách Hà Nội khoảng 70km, di chuyển theo hướng quốc lộ 1A.
Không nổi tiếng như chùa Tam Chúc, cũng giống như chùa Địa Tạng Phi Lai Tự, chùa Cây Thị được xây dựng trong quần thể phía sau là rừng già cổ thụ, phía trước là cánh đồng lúa bao la. Bên trái là đền thờ các anh hùng liệt sĩ. Chùa xây dựng theo lối ngai vàng, lưng tựa núi, hai bên tả là thanh long, bên hữu bạch hổ, trong khoa học phương đông gọi là thế cát lợi.
Ngôi chùa cổ dưới cây Thị nghìn năm tuổi.
Ẩn mình dưới chùa là cây thị thiêng hàng nghìn năm tuổi, dẫn từ cổng vào lên đền thờ được trải các tảng đá dạo bước có nguồn gốc từ đá tự nhiên, về quy mô của chùa, chùa có Tam Bảo, nhà thờ Tổ, nơi thờ Đức Ông, Đức Thánh Hiền, có nhà ở, giảng đường quy mô đạt chuẩn để đón phật tử các nơi về tu tập vãn cảnh chùa.
Lối dẫn lên ngôi chùa Cổ được trải sỏi trắng, và cách điệu bằng đá hoa cương, tại trung tâm tùy nhân duyên sẽ được vẽ 8 hay 12 vòng, tương ứng bát chánh đạo, thập nhị nhân duyên của con người.
Giải thích cho tại sao lựa trọn những viên sỏi trắng, được tạo hình tỉ mỉ, các sư thầy cho biết vì đá trắng khiến cho long người trở nên thanh thoát, cùng với tiếng chuông gió tiếng thổ tạo ra cho chùa không gian thanh tịnh. Ai bước chân đến đây cũng có cảm giác nhẹ nhàng, thư thái như về với với thiên nhiên, hay tìm về cái vô ngã của con người.
Đúng với cái tên tịnh viên Di Đà tọa dưới cây Thị già ngàn năm tuổi, chùa còn có nhiều thiết kế không gian mở phù hợp cho nhiều người muốn nghiên cứu về phật học, cũng như thiền tịnh.
Chùa Cây Thị được xây dựng từ nhiều thế kỉ trước, nhưng những năm gần đây thì xuống cấp nghiêm trọng và dường như bị lãng quên. Đứng trước nguy cơ này, đầu những năm 2020 đại đức trụ trì Thích Huệ Hạnh đã cho xây dựng lại quần thể chùa, điều đáng chân quý dù gặp nhiều khó khăn về kinh phí, đại đức vẫn giữ lại ngôi chùa cổ, tôn trọng lịch sử vốn có của Chùa và kế thừa phát huy xây dựng lại quần thể thành nơi tinh viện thanh tịnh bậc nhất tại Hà Nam. Qua đó, đóng góp phần quan trọng, tạo nên quần thể linh thiêng cho đền anh hùng liệt sĩ tại đây.
Đền Anh Hùng Liệt Sĩ Núi Chùa, Thanh Tâm, Thanh Liêm, Hà Nam.