Theo Đại tướng Lương Tam Quang, phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể cho thân nhân trong trường hợp tự nguyện và có đủ sức khỏe. Phạm nhân cũng phải tự chịu các chi phí hiến mô, bộ phận cơ thể…
Phạm nhân có quyền được hiến mô, bộ phận cơ thể; được hưởng chế độ, chính sách về hiến mô, bộ phận cơ thể người; được lưu trữ trứng, tinh trùng... là những quy định mới được đại biểu Quốc hội đánh giá "tiến bộ và nhân văn".
Nội dung này có trong Dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), được Quốc hội thảo luận tại hội trường trong phiên làm việc sáng 12/11.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thanh Sang (Ảnh: Hồng Phong).
Dù vậy, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thanh Sang (TPHCM) cho rằng đây là vấn đề rất nhạy cảm bởi chủ thể là người đang thụ án. Trong khi đó, quy định mới chưa đánh giá đầy đủ tác động về chính trị, xã hội, pháp lý, cũng như điều kiện đảm bảo, đặc biệt đánh giá về khả năng lao động, học tập, cải tạo của phạm nhân sau khi hiến mô.
Vì vậy, đại biểu Sang kiến nghị chỉ nên quy định cho phép phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể cho người thân thích của mình như ông, bà, cha, mẹ, cô, bác, anh, chị… Đi kèm với đó, ông lưu ý cần có những điều kiện hết sức chặt chẽ, như: phạm nhân tự nguyện, không vì mục đích lợi nhuận, có đủ điều kiện sức khỏe, và người đó phải còn thời gian thi hành hình phạt tù dưới 5 năm.
“Quy định như vậy để thí điểm, thực hiện sẽ thận trọng hơn”, ông Sang góp ý.
Cũng quan tâm nội dung này, đại biểu Tô Văn Tám (Quảng Ngãi) ghi nhận việc dự thảo luật bổ sung quyền được hiến mô, một phần bộ phận cơ thể, được lưu trữ trứng, tinh trùng của phạm nhân là quy định thể hiện điểm tiến bộ, nhân văn trong pháp luật.
Đại biểu Quốc hội Tô Văn Tám (Ảnh: Hồng Phong).
“Quy định này phản ánh sự tôn trọng các quyền cơ bản của con người, ngay cả khi họ đang chấp hành án phạt tù”, ông Tám nêu quan điểm.
Theo ông, quy định này cũng thể hiện giá trị nhân phẩm của phạm nhân vẫn được bảo vệ và cũng thể hiện sự nhân đạo, nhân văn trong tư duy quản lý hình sự của nước ta, tức là không chỉ trừng phạt mà cao hơn là giáo dục, cải tạo và tôn trọng nhân phẩm con người.
Đại biểu tỉnh Quảng Ngãi đề nghị các quy định này cần chặt chẽ hơn, tạo điều kiện cho phạm nhân và các cơ quan khác thực hiện, cũng như để tránh sự lạm dụng, lợi dụng quyền này trong quá trình thực hiện.
Ngoài ra, đại biểu Tám chia sẻ băn khoăn khi dự thảo luật đã quy định giải quyết nguyện vọng hiến mô, bộ phận cơ thể người nhưng chưa có quy định giải quyết nguyện vọng được lưu giữ trứng và tinh trùng như thế nào. Ông đề nghị ban soạn thảo luật bổ sung thêm để quy định đầy đủ hơn và dễ thực hiện hơn.
Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Công an (Ảnh: Quang Vinh).
Giải trình về các nội dung này, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Công an, cho biết cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ phối hợp với cơ quan thẩm tra để chỉnh lý dự thảo luật trên cơ sở nguyên tắc phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể khi đảm bảo đủ các điều kiện như: Phạm nhân tự nguyện hiến mô bộ phận cơ thể; đủ điều kiện sức khỏe để hiến mô, bộ phận cơ thể và đảm bảo sức khỏe tiếp tục thi hành án sau khi hiến.
Cùng với đó, theo Bộ trưởng Lương Tam Quang, phạm nhân phải tự chịu các chi phí hiến mô, bộ phận cơ thể, chăm sóc sức khỏe bản thân sau khi hiến mô, bộ phận cơ thể.
Phạm nhân được thực hiện quyền này, theo Bộ trưởng, cũng phải là người bị kết án về tội phạm ít nghiêm trọng hoặc tội phạm nghiêm trọng thuộc trường hợp tội phạm lần đầu và thời gian chấp hành án dưới 3 năm.
Đặc biệt, ông nhấn mạnh điều kiện “phạm nhân hiến mô, bộ phận cơ thể cho người thân nhân”.
Về quyền lưu trữ trứng và tinh trùng của phạm nhân, một số ý kiến đại biểu đề nghị không quy định trong luật dù đánh giá đây là nội dung tiến bộ, nhân văn. Lý do, các đại biểu Quốc hội lo ngại tính khả thi bởi nội dung này đòi hỏi kỹ thuật y tế cao, chi phí lớn, khó thực hiện tại các cơ sở giam giữ.
Tiếp thu ý kiến của đại biểu, Bộ trưởng Công an cho biết cơ quan soạn thảo sẽ phối hợp cơ quan thẩm tra nghiên cứu, cân nhắc kỹ quy định này trước khi báo cáo với Quốc hội thông qua dự án luật.