Theo báo cáo tóm tắt của Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung về kết quả thực hiện các mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới năm 2023 tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, tình trạng bạo lực gia đình đối với nam giới đang có dấu hiệu gia tăng.
Trong năm 2023, cả nước ghi nhận hơn 3.100 hộ gia đình xảy ra bạo lực với hơn 3.200 vụ. Trong số gần 3.200 nạn nhân, có 2.600 là nữ và 565 là nam. Mặc dù tổng số vụ và số nạn nhân bạo lực gia đình đã giảm so với năm 2022, tỷ lệ nạn nhân nam giới lại có dấu hiệu tăng, cho thấy một xu hướng đáng lo ngại trong xã hội hiện đại.
Sự thay đổi trong nhận thức về bạo lực gia đình
Bạo lực gia đình không còn là vấn đề chỉ xảy ra đối với phụ nữ mà đang trở thành một thực trạng phức tạp liên quan đến cả nam giới. Trước đây, bạo lực gia đình chủ yếu được xem là một vấn đề của phụ nữ, nhưng với sự thay đổi trong cấu trúc gia đình và các giá trị xã hội, giờ đây nam giới cũng phải đối mặt với những rủi ro tương tự. Việc này không chỉ làm gia tăng số lượng nạn nhân mà còn tạo ra một khoảng trống trong sự hỗ trợ và nhận thức của xã hội về nỗi đau mà họ phải chịu đựng.
Theo các chuyên gia, bạo lực tinh thần đối với nam giới thường xảy ra nhiều hơn so với bạo lực thể xác. Nhiều nam giới phải chịu đựng sự chỉ trích, áp lực mà không có cơ hội để bày tỏ cảm xúc hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ. Điều này dẫn đến tình trạng trầm cảm và cảm giác cô đơn, khiến họ khó lòng thoát khỏi vòng luẩn quẩn của bạo lực gia đình.
Nguyên nhân gia tăng bạo lực gia đình đối với nam giới
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng gia tăng bạo lực đối với nam giới là sự thay đổi trong cấu trúc gia đình và kỳ vọng xã hội đối với vai trò của nam giới. Trước đây, nam giới thường được xem là trụ cột kinh tế và người chăm sóc chính trong gia đình. Tuy nhiên, khi phụ nữ ngày càng tham gia vào lực lượng lao động và khẳng định bản thân trong xã hội, vai trò của nam giới cũng đang thay đổi. Điều này tạo ra áp lực lớn cho nam giới trong việc duy trì vị trí và trách nhiệm của mình bởi những suy nghĩ, tư tưởng của các gia đình thế hệ xưa để lại. Nam giới thường cảm thấy áp lực phải chứng tỏ bản thân trong xã hội hiện đại. Khi phụ nữ ngày càng mạnh mẽ, một số nam giới cảm thấy bị đe dọa và dễ trở thành nạn nhân của bạo lực gia đình.
Sự gia tăng của nữ quyền, mặc dù mang lại nhiều lợi ích cho xã hội, cũng có thể dẫn đến những hành vi cực đoan, gọi là "nữ quyền độc hại". Điều này có thể khiến cho một số nam giới cảm thấy bất an và dễ bị tổn thương trước bạo lực gia đình. Tuy nhiên, nhìn nhận thực tế không thể đơn giản quy kết tình trạng bạo lực gia đình đối với nam giới là do nữ quyền hay sự bất bình đẳng giới. Bạo lực gia đình là một vấn đề phức tạp và cần được nhìn nhận một cách toàn diện.
Nam giới thường gặp khó khăn trong việc thể hiện cảm xúc và tìm kiếm sự hỗ trợ khi gặp phải bạo lực gia đình. Chính điều này tạo ra một vòng luẩn quẩn, nơi mà nam giới không chỉ phải chịu đựng bạo lực mà còn không thể tìm kiếm sự giúp đỡ. Nhiều người đàn ông cảm thấy rằng việc thừa nhận bản thân là nạn nhân của bạo lực sẽ khiến họ yếu đuối trong mắt người khác. Điều này đặc biệt nghiêm trọng trong bối cảnh văn hóa Việt Nam, nơi mà nam giới được kỳ vọng phải thể hiện sự mạnh mẽ và kiên cường.
Giải pháp để đảm bảo bình đẳng giới trong gia đình, nơi vợ - chồng có quyền bình đẳng ngang nhau
Để giải quyết tình trạng bạo lực gia đình gia tăng đối với nam giới, cần thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ. Đầu tiên, cần nâng cao nhận thức cộng đồng về bình đẳng giới, không chỉ để bảo vệ phụ nữ mà còn để hỗ trợ nam giới. Bạo lực gia đình cần được nhìn nhận là một vấn đề xã hội nghiêm trọng, không phân biệt giới tính. Cần có các chương trình tuyên truyền, giáo dục nhằm giúp mọi người hiểu rõ hơn về bạo lực gia đình và cách nhận diện các dấu hiệu của nó.
Bên cạnh đó, cần phát triển các chương trình hỗ trợ cho nạn nhân của bạo lực gia đình, bao gồm cả nam giới. Mỗi nạn nhân cần được lắng nghe, hỗ trợ và bảo vệ khi họ gặp phải bạo lực trong gia đình, bất kể họ là nam hay nữ. Các tổ chức xã hội, cơ quan chức năng và cộng đồng cần hợp tác chặt chẽ để tạo ra một mạng lưới hỗ trợ hiệu quả. Việc cung cấp các dịch vụ tư vấn tâm lý, hỗ trợ pháp lý và nơi trú ẩn tạm thời cho nạn nhân là rất cần thiết.
Cuối cùng, cần phải có khung pháp lý chặt chẽ hơn để xử lý những trường hợp bạo lực gia đình, bảo vệ quyền lợi của tất cả các nạn nhân, đồng thời tạo điều kiện cho việc giải quyết các xung đột trong gia đình một cách hòa bình và hiệu quả. Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (Luật số 13/2022/QH15) và các văn bản hướng dẫn thi hành cần được thực hiện nghiêm túc và đầy đủ để đảm bảo quyền lợi cho tất cả các bên liên quan.
Tình trạng gia tăng tỉ lệ nam giới bị bạo lực gia đình đang trở thành một vấn đề cần được chú ý trong bối cảnh bình đẳng giới ở Việt Nam. Để tạo ra một môi trường gia đình an toàn và hạnh phúc cho tất cả các thành viên, cả nam giới và nữ giới đều cần được bảo vệ và hỗ trợ. Việc thúc đẩy bình đẳng giới không chỉ là trách nhiệm của một bộ phận mà là nhiệm vụ chung của toàn xã hội. Chỉ khi nào mọi người dân đều được tôn trọng và có cơ hội phát triển bình đẳng, chúng ta mới có thể hướng tới một tương lai bền vững và công bằng.
Vụ Gia đình - Bộ Văn Hóa Thể Thao và Du lịch phối hợp thực hiện
Tài liệu tham khảo:
(1) Luật số 13/2022/QH15 của Quốc hội: Luật phòng, chống bạo lực gia đình
(2) Phạm Dự, Nam giới bị bạo lực gia đình ngày càng tăng, Vnexpress 22/5/2024