Trào lưu chụp photobooth (bốt chụp ảnh) đang “làm mưa làm gió” trong giới trẻ. Tuy nhiên, sau vụ việc nữ sinh bị lộ clip thay đồ trong phòng photobooth, nhiều người bắt đầu lo lắng về mức độ an toàn của không gian vốn được cho là riêng tư này.
Khi cảm giác riêng tư trở thành cái bẫy
Vụ việc của nữ sinh K. ở Hà Nội bị quay lén là lời cảnh báo cho những ai chủ quan khi chỉnh trang, thay đồ trong buồng chụp photobooth - nơi vốn dễ bị kẻ xấu lợi dụng.
Các phòng chụp photobooth thường có diện tích rất nhỏ, chỉ khoảng 2,5m ngang và 2,3m cao, đủ cho nhóm 2-6 người. Không gian khép kín, ánh sáng dịu và phông nền dễ thương khiến người chụp cảm thấy thoải mái, vô tư thay áo khoác, chỉnh trang phục, thậm chí thay đồ ngay trong phòng mà không để ý đến xung quanh.
Nhưng chính điều đó lại tạo cơ hội cho kẻ xấu lợi dụng nếu trong hệ thống có gắn thiết bị quay lén.
Lê Phương (SN 2005, sinh viên tại TPHCM), người thường xuyên chụp photobooth, cho biết cô từng nhìn thấy camera nhỏ trên góc phòng nhưng không mấy để tâm.
“Trước giờ mình nghĩ đó là camera giám sát bình thường thôi. Sau vụ việc nữ sinh ở Hà Nội thì mình bắt đầu thấy sợ. Nếu hình ảnh của mình bị lưu lại và phát tán thì thật đáng lo”, Phương chia sẻ.
Các phụ kiện như kính, nón, áo khoác trong tiệm photobooth giúp khách hàng đến chụp ảnh có thêm nhiều lựa chọn (Ảnh: Photogenic).
Trước lo ngại của khách hàng, Ngô Bảo, quản lý một chuỗi photobooth tại TPHCM khẳng định rằng không phải tiệm nào cũng gắn camera trong phòng chụp.
“Chúng tôi chỉ lắp camera ở khu vực lễ tân để đảm bảo an ninh và giám sát tài sản. Tuyệt đối không lắp trong phòng chụp vì điều đó vi phạm quyền riêng tư. Những cơ sở uy tín đều có thông báo rõ ràng về việc sử dụng thiết bị giám sát”, anh Bảo nói.
Theo anh, người dùng nên cảnh giác với các tiệm nhỏ lẻ, không có thương hiệu rõ ràng hoặc không công khai chính sách bảo mật.
Một rủi ro khác mà ít người để ý là hình thức nhận ảnh qua mã QR. Khi khách quét mã để lấy ảnh trực tuyến, dữ liệu có thể được lưu trữ tạm thời trên máy chủ của bên thứ ba. Nếu những đường dẫn này bị rò rỉ hoặc chia sẻ công khai, hình ảnh cá nhân rất dễ bị phát tán.
Ảnh photobooth thường được các bạn in ra và lưu trong những cuốn sổ nhỏ để làm kỷ niệm (Ảnh: Phương Thảo).
Theo ThS Trần Hoàng Lộc, giảng viên Khoa Kỹ thuật máy tính, Trường Đại học Công nghệ thông tin, Đại học Quốc gia TPHCM, những hình ảnh bị rò rỉ từ photobooth có thể bị kẻ xấu lợi dụng cho các mục đích như tống tiền, deepfake (giả mạo bằng công nghệ AI) hoặc lừa đảo qua mạng.
“Dữ liệu hình ảnh là dạng thông tin cá nhân nhạy cảm. Khi bị khai thác trái phép, hậu quả có thể rất nghiêm trọng, không chỉ dừng ở việc ảnh bị phát tán”, ông Lộc nhấn mạnh.
Những lưu ý khi đi chụp photobooth
Trước những rủi ro trên, ThS Trần Hoàng Lộc cũng khuyến nghị các trường đại học nên tăng cường giáo dục kỹ năng an toàn số cho sinh viên, giúp các em hiểu rõ rủi ro khi chia sẻ hình ảnh cá nhân.
“Không chỉ khi dùng photobooth, mà cả khi tham gia mạng xã hội, sinh viên cần học cách kiểm soát quyền riêng tư của mình từ việc cài đặt tài khoản đến việc cân nhắc trước khi chia sẻ ảnh. Đây là một phần quan trọng của năng lực công dân số mà các trường cần chú trọng”, ông Lộc nói thêm.
ThS Mộng Chi, giảng viên Khoa Tâm lý học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM, cho rằng bên cạnh kỹ năng số, người trẻ cũng cần được trang bị ý thức tự bảo vệ bản thân trong không gian riêng tư.
“Các bạn sinh viên rất nhanh nhạy với xu hướng, nhưng đôi khi lại thiếu cảnh giác với rủi ro đi kèm. Khi biết tự đặt câu hỏi “Liệu mình đang an toàn không?” trước mỗi hành động, các em sẽ hình thành được thói quen phòng vệ, đó cũng là kỹ năng sống cần thiết trong thời đại số”, bà Chi chia sẻ.
Dù tiềm ẩn rủi ro, photobooth vẫn là hình thức giải trí được nhiều bạn trẻ yêu thích. Thay vì lo sợ, người dùng có thể chủ động bảo vệ mình bằng cách cẩn trọng hơn trong mỗi lần chụp ảnh.
Trước hết, tuyệt đối không nên thay đồ trong phòng chụp, dù chỉ là để “thử nhanh” một chiếc váy hay áo khoác. Nếu tiệm có phòng thay đồ riêng, hãy đảm bảo đó là khu vực kín và an toàn.
Các bạn trẻ thường dành thời gian để chọn phụ kiện ưng ý trước khi vào chụp (Ảnh: Photogenic).
Khi bước vào phòng photobooth, bạn nên dành vài giây quan sát kỹ xung quanh, đặc biệt là ở góc tường, gương và trần nhà. Nếu phát hiện lỗ nhỏ, ánh sáng nhấp nháy hoặc vật thể lạ, cần lập tức dừng lại và báo với nhân viên.
“Khi có nghi ngờ, bạn có quyền yêu cầu kiểm tra hoặc từ chối sử dụng dịch vụ”, anh Ngô Bảo nhấn mạnh.
Việc sử dụng phụ kiện có sẵn trong tiệm như kính, mũ, nón cũng cần cẩn trọng, chỉ nên dùng nếu đồ còn mới, sạch sẽ và được nhân viên vệ sinh thường xuyên. Nếu cảm thấy không an tâm, bạn có thể mang theo phụ kiện riêng của mình.
Sinh viên chỉ nên chọn những phụ kiện có sẵn, đơn giản để tránh rủi ro và tiện lợi khi chụp (Ảnh: Phương Thảo).
Bên cạnh rủi ro quay lén, người dùng cũng cần cảnh giác với nguy cơ lộ ảnh khi tải ảnh qua mã QR bởi không phải hệ thống nào cũng bảo mật tốt.
Bạn nên kiểm tra kỹ đường dẫn trước khi truy cập, chỉ tải ảnh từ kênh chính thức có tên miền rõ ràng của tiệm. Sau khi tải ảnh về máy, nên xóa link ngay để tránh bị người khác truy cập. Việc chia sẻ công khai ảnh photobooth lên mạng xã hội cũng cần cân nhắc, đặc biệt nếu ảnh chụp trong không gian riêng tư hoặc có thông tin nhận dạng cá nhân.
ThS Trần Hoàng Lộc khuyên người dùng nên chủ động bảo mật dữ liệu cá nhân trong mọi tình huống, kể cả những hoạt động tưởng chừng vô hại như chụp ảnh giải trí.
Ông khuyến cáo: “Không nên dùng chung thiết bị, tài khoản hoặc link ảnh với người lạ, đồng thời hạn chế nhập thông tin cá nhân khi tải ảnh photobooth trực tuyến”.