Trình bày báo cáo của Chính phủ về kết quả phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và 5 năm 2021-2025 tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV sáng 20/10, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh trong bối cảnh diễn biến phức tạp, khó lường, nhiều vấn đề vượt dự báo, song với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, chúng ta đạt và vượt 22/26 chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu, trong đó vượt toàn bộ chỉ tiêu về xã hội, an sinh xã hội.
8 điểm sáng trong bức tranh kinh tế - xã hội
8 kết quả nổi bật được người đứng đầu Chính phủ khái quát trong báo cáo trình Quốc hội.
Một là kiểm soát thành công và khắc phục hiệu quả đại dịch Covid-19 với tinh thần “xác định sức khỏe, tính mạng của nhân dân lên trên hết, trước hết”.
Hai là kinh tế Việt Nam đủ sức chống chịu trước các cú sốc bên ngoài, duy trì tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm cao hàng đầu thế giới.
Theo Thủ tướng, GDP năm 2025 dự kiến tăng trên 8%; bình quân giai đoạn 2021-2025 tăng 6,3%, cao hơn nhiệm kỳ trước (6,2%).
Thủ tướng Phạm Minh Chính trình bày báo cáo của Chính phủ về phát triển kinh tế xã hội năm 2025 (Ảnh: Minh Châu).
Cùng với đó, quy mô nền kinh tế tăng từ 346 tỷ USD năm 2020 lên 510 tỷ USD năm 2025 - tăng 5 bậc, lên vị trí 32 thế giới; GDP bình quân đầu người năm 2025 ước đạt khoảng 5.000 USD, gấp 1,4 lần năm 2020, vào nhóm thu nhập trung bình cao.
Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định; lạm phát được kiểm soát dưới 4%, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm. Thu ngân sách nhà nước (NSNN) ước đạt 9,6 triệu tỷ đồng, gấp 1,36 lần nhiệm kỳ trước, vượt xa mục tiêu 8,3 triệu tỷ đồng.
Thứ ba, ba đột phá chiến lược được triển khai quyết liệt, hiệu quả, mở ra không gian và kiến tạo phát triển.
Trong đó, hệ thống kết cấu hạ tầng phát triển đột phá với nhiều công trình quy mô lớn, hiện đại, có tính kết nối, lan tỏa và định hình cho tương lai.
“Đến hết năm 2025, dự kiến hoàn thành 3.245km đường bộ cao tốc (vượt mục tiêu là 3.000km) và 1.711km đường ven biển (vượt mục tiêu là 1.700km); cơ bản hoàn thành Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 tiêu chuẩn 4F đầu tiên tại Việt Nam; đưa vào hoạt động các tuyến vành đai, đường sắt đô thị cảng biển, cảng hàng không…”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Kết quả thứ tư ông nhấn mạnh là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được triển khai quyết liệt, đạt kết quả bước đầu quan trọng.
Thứ năm là nhiều dự án tồn đọng, kéo dài nhiều năm được xử lý quyết liệt, đạt kết quả tích cực, góp phần giải phóng nguồn lực cho phát triển.
Thủ tướng cho biết Chính phủ đã trình Bộ Chính trị cho ý kiến xử lý 5 ngân hàng yếu kém, 12 dự án, doanh nghiệp thua lỗ và các dự án năng lượng quan trọng tồn đọng kéo dài được giải quyết.
Cùng với đó, Chính phủ tháo gỡ vướng mắc, đưa vào sản xuất, kinh doanh gần 1.200 dự án với tổng giá trị 675.000 tỷ đồng và đang chỉ đạo rà soát, phân loại, đề xuất các cấp có thẩm quyền tiếp tục xử lý gần 3.000 dự án các loại với tổng vốn hàng triệu tỷ đồng, quy mô sử dụng đất hàng trăm nghìn hecta.
Kết quả thứ sáu, theo Thủ tướng, lĩnh vực văn hóa, xã hội có bước tiến bộ cả về nhận thức, hành động và kết quả; đời sống của nhân dân được nâng lên. Thủ tướng cho biết giai đoạn 2021-2025 đã chi 1,1 triệu tỷ đồng cho an sinh xã hội (chiếm 17% tổng chi ngân sách Nhà nước).
Thứ bảy là kết quả trong triển khai quyết liệt, hiệu quả việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Chính phủ và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gắn với đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.
Theo đó, cơ cấu Chính phủ sau khi sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy gồm 14 bộ, 3 cơ quan ngang bộ (giảm 5 bộ, cơ quan ngang bộ, 3 cơ quan thuộc Chính phủ. Báo cáo của Chính phủ cũng cho thấy biên chế tại các bộ, ngành giảm khoảng 22.000 người (đạt khoảng 20%).
Theo Thủ tướng, biên chế khối hành chính Nhà nước giảm 145.000 người; chi thường xuyên giảm 39.000 tỷ đồng/năm.
Toàn cảnh phiên khai mạc kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV (Ảnh: Minh Châu).
Cùng với đó, công tác thanh tra, kiểm tra, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được đẩy mạnh. Các cơ quan đã kiến nghị thu hồi gần 425.000 tỷ đồng và 2,2 nghìn ha đất; xử lý nghiêm và thu hồi tiền, tài sản từ các vụ án tham nhũng, kinh tế gần 13,6 nghìn tỷ đồng, 520.000 USD; kê biên tài sản giá trị gần 438 nghìn tỷ đồng.
Kết quả cuối cùng, Thủ tướng nhấn mạnh tiềm lực quốc phòng, an ninh được củng cố, tăng cường; độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia được giữ vững; trật tự an toàn xã hội được bảo đảm.
“Trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức, kết quả đạt được của năm 2025 và giai đoạn 2021-2025 là rất đáng trân trọng, tự hào”, theo lời Thủ tướng.
Phấn đấu GDP bình quân đầu người đạt 5.400-5.500 USD
Dù vậy, Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ ra bất cập khi thị trường bất động sản, vàng, trái phiếu còn diễn biến phức tạp; sản xuất kinh doanh trong một số lĩnh vực còn khó khăn.
Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số chưa thực sự trở thành động lực tăng trưởng chính, trong khi đó nhân lực chất lượng cao còn thiếu, nhất là ngành mũi nhọn.
Tình trạng ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông, ngập úng, sụt lún, sạt lở… tại các đô thị lớn, miền núi, theo Thủ tướng, cũng chưa được xử lý hiệu quả. Thiên tai, bão lũ, thời tiết cực đoan hơn.
Từ nay đến cuối năm, Thủ tướng nhấn mạnh nhiệm vụ tập trung thúc đẩy tăng trưởng trên 8% gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.
Lãnh đạo của Đảng và Nhà nước vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh trước phiên khai mạc kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV (Ảnh: Quang Phúc).
Mục tiêu tổng quát năm 2026 được người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh là ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.
Cùng với đó là ổn định tổ chức bộ máy, xây dựng nền hành chính hiện đại, thông minh, tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.
Về các chỉ tiêu chủ yếu, Thủ tướng nhấn mạnh tăng trưởng GDP phấn đấu đạt 10% trở lên; GDP bình quân đầu người đạt 5.400-5.500 USD; CPI bình quân tăng khoảng 4,5%; năng suất lao động xã hội bình quân tăng khoảng 8%; tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm khoảng 1-1,5%.
Nhiều nhiệm vụ, giải pháp được Thủ tướng quán triệt, trong đó có việc quản lý hiệu quả thị trường vàng, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản; Phấn đấu tăng thu ngân sách Nhà nước ít nhất 10%; triệt để tiết kiệm chi, giảm chi thường xuyên; tăng chi đầu tư phát triển lên 40%; cắt ngay từ khi phân bổ ngân sách 5% chi đầu tư (cho dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng) và 10% chi thường xuyên (cho an sinh xã hội).
Tăng tính chủ động, kiến tạo phát triển của địa phương
Thủ tướng nhấn mạnh ngân sách Trung ương đầu tư không quá 3.000 dự án (kể cả dự án chuyển tiếp) cho giai đoạn 2026-2030; tận dụng dư địa nợ công, bội chi giảm để phát hành trái phiếu cho phát triển hạ tầng chiến lược.
Một nhiệm vụ quan trọng khác là đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cơ cấu lại nền kinh tế; thực hiện quyết liệt các quyết sách của Bộ Chính trị trên các lĩnh vực quan trọng, then chốt.
Các lãnh đạo Đảng, Nhà nước và đại biểu Quốc hội tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 10 (Ảnh: Quang Phúc).
Cùng với xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển, Thủ tướng nhấn mạnh cần hoàn thiện tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước; tập trung xử lý các dự án tồn đọng kéo dài.
Trong đó, Thủ tướng lưu ý tăng cường tính chủ động, tự chủ, kiến tạo phát triển của địa phương. Ông đề nghị các địa phương không đùn đẩy, né tránh, sợ sai, sợ trách nhiệm.
Bên cạnh đó, Thủ tướng chỉ đạo tập trung đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng chiến lược; đẩy nhanh tiến độ triển khai tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, các tuyến đường sắt kết nối với Trung Quốc, các tuyến đường sắt đô thị Hà Nội và TPHCM; phấn đấu khởi công đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Với nhiệm vụ ứng phó biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai, tăng cường quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, Thủ tướng nhấn mạnh nhiệm vụ đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai và sàn giao dịch bất động sản; xây dựng Đề án xử lý cơ bản tình trạng ô nhiễm môi trường không khí, ùn tắc giao thông tại Hà Nội và TPHCM; điều chỉnh phù hợp lộ trình áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ…
Khái quát lại, Thủ tướng cho rằng nhiệm kỳ vừa qua là hành trình của ý chí kiên cường, bản lĩnh vững vàng, trí tuệ sáng tạo; là chặng đường của niềm tin, khát vọng và tinh thần vượt khó vì nước, vì dân.
Bước vào giai đoạn mới, với sức mạnh đại đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường khát vọng vươn lên và phong trào đổi mới sáng tạo, Thủ tướng tin tưởng cả nước sẽ hoàn thành thắng lợi những nhiệm vụ rất nặng nề nhưng vô cùng vinh quang mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.