Trong kỷ nguyên số, khi mỗi dữ liệu cá nhân đều có thể trở thành mục tiêu tấn công thì sự thờ ơ chính là tiếp tay cho các hành vi vi phạm - Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nhận định.
Tại phiên thảo luận chuyên sâu của Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) ngày 25/10, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh có bài phát biểu quan trọng với chủ đề “Bảo vệ công dân trong kỷ nguyên chuyển đổi số - Góc nhìn từ Việt Nam”.
Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh (Ảnh: H.Yến).
"Tạo lập một công cụ pháp lý mới"
“Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên của Cách mạng công nghiệp 4.0, được định hình bởi các công nghệ đột phá như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), chuỗi khối (Blockchain) và internet vạn vật (IoT). Mỗi cá nhân đều có thể kết nối, học hỏi và sáng tạo không biên giới. Tuy nhiên, song hành với những thành tựu công nghệ là sự gia tăng nhanh chóng của tội phạm mạng với quy mô toàn cầu và phương thức hoạt động ngày càng phức tạp”, Bộ trưởng Tư pháp nhận định.
Những mối đe dọa này, theo ông Ninh, không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn trực tiếp đe dọa an ninh quốc gia, quyền con người và quyền công dân.
Trong bối cảnh đó, Lễ mở ký Công ước Hà Nội được ông Ninh đánh giá có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là diễn đàn để cộng đồng quốc tế cùng thể hiện cam kết, thống nhất hành động trong cuộc chiến chống tội phạm mạng xuyên biên giới.
Tại Việt Nam, giá trị cốt lõi của chuyển đổi số và công nghệ phải được xây dựng trên nền tảng bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong môi trường số.
Là một quốc gia thành viên của hầu hết các công ước quốc tế quan trọng về quyền con người của Liên hợp quốc, Việt Nam ý thức rõ rằng các văn kiện này không chỉ ghi nhận các quyền cơ bản, mà còn thiết lập các tiêu chuẩn quốc tế để bảo vệ và thúc đẩy các quyền đó trên thực tế.
Việc ký kết Công ước Hà Nội sẽ tạo lập một công cụ pháp lý mới nhằm xử lý hiệu quả các hành vi xâm phạm quyền con người, quyền công dân trên môi trường mạng.
Bộ trưởng Tư pháp cho rằng minh chứng rõ nét cho điều này là các quy định tại Điều 14, 15, 16 của Công ước Hà Nội về các biện pháp ngăn chặn và xử lý hành vi sử dụng công nghệ thông tin xâm hại quyền trẻ em - những quyền đã được ghi nhận trong Công ước về Quyền Trẻ em năm 1989.
“Mức độ nghiêm trọng của các rủi ro an ninh mạng”
Người đứng đầu Bộ Tư pháp thông tin, những năm qua Việt Nam đã nỗ lực hoàn thiện, thiết lập hành lang pháp lý chặt chẽ và chế tài xử phạt nhằm ngăn chặn, xử lý nghiêm minh hành vi xâm phạm quyền con người, quyền công dân trên môi trường số ở cả ba cấp độ: hình sự, hành chính và dân sự.
Những nỗ lực đó giúp Việt Nam nhận được sự ghi nhận rộng rãi từ cộng đồng quốc tế, thể hiện qua sự hiện diện tích cực của Việt Nam tại các diễn đàn quốc tế. Đặc biệt, ngày 14/10, Việt Nam tiếp tục được bầu làm thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ thứ hai liên tiếp (nhiệm kỳ 2026-2028).
Ông Ninh nói thời gian tới sẽ tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, trọng tâm là sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự, Luật Xử lý vi phạm hành chính, xây dựng Luật Trí tuệ nhân tạo để quy định những nguyên tắc tôn trọng và bảo vệ quyền con người trước sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo.
Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh, bảo vệ không gian mạng phải được xem là một nghĩa vụ đạo đức và pháp lý không thể tách rời của mọi chủ thể trong xã hội (Ảnh: H.Yến).
Báo cáo mới nhất của Công ty An ninh mạng Viettel (thuộc Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông quân đội) cho thấy bức tranh đáng báo động: 6 tháng đầu năm 2025, Việt Nam ghi nhận hơn 8,5 triệu tài khoản cá nhân bị đánh cắp (chiếm 1,7% toàn cầu), gần 4.500 tên miền lừa đảo, 1.000 trang web giả mạo và 528.000 cuộc tấn công từ chối dịch vụ phân tán.
“Những con số này phản ánh một cách chân thực và trực diện mức độ nghiêm trọng của các rủi ro an ninh mạng mà mọi cơ quan, tổ chức và cá nhân đang phải đối mặt”, ông Ninh cảnh báo.
Trước thực trạng đó, Bộ trưởng Tư pháp khẳng định cần một cách tiếp cận tổng thể, toàn diện, đặt nhiệm vụ bảo vệ công dân trong mối quan hệ với bảo vệ an ninh mạng, an toàn thông tin trong môi trường mạng. Qua đó sẽ chủ động phòng ngừa, ngăn chặn và ứng phó hiệu quả trước những mối đe dọa an ninh mạng ngày càng tinh vi và có quy mô toàn cầu.
Cuối cùng, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh nêu quan điểm bảo vệ công dân trên không gian mạng không chỉ có vai trò nòng cốt của Nhà nước mà còn là trách nhiệm của từng cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức và của toàn xã hội.
Trong kỷ nguyên số, khi mỗi dữ liệu cá nhân đều có thể trở thành mục tiêu tấn công thì sự thờ ơ chính là tiếp tay cho các hành vi vi phạm. Do đó, bảo vệ không gian mạng phải được xem là một nghĩa vụ đạo đức và pháp lý không thể tách rời của mọi chủ thể trong xã hội.
“Quyền con người trên không gian số chỉ được bảo vệ và tôn trọng thực sự khi mọi chủ thể cùng chủ động, đồng hành và chia sẻ trách nhiệm”, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh nhìn nhận.