Phiếu kết quả thử nghiệm giả được các doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân tại 34 tỉnh, thành sử dụng tràn lan trong hồ sơ tự công bố, đăng ký công bố sản phẩm, công bố hợp quy, chất lượng…
Như VietNamNet đã đưa tin, VKSND Tối cao vừa hoàn tất cáo trạng truy tố 100 bị can trong vụ án “Giả mạo trong công tác; Đưa hối lộ; Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi”, xảy ra tại Công ty TNHH Khoa học TSL (Công ty TSL), Công ty CP Khoa học Công nghệ Avatek (Công ty Avatek) và các tổ chức, cá nhân liên quan.
Theo cáo trạng, từ năm 2020 đến tháng 4/2025, Công ty TSL đã phát hành 118.046 phiếu kết quả thử nghiệm giả cho 12.995 doanh nghiệp, cá nhân, thu lợi bất chính hơn 117 tỷ đồng. Trong khi đó, từ tháng 3/2023 đến tháng 4/2025, Công ty Avatek phát hành 102.591 phiếu kết quả thử nghiệm giả cho 11.556 doanh nghiệp, cá nhân, thu lợi bất chính hơn 83 tỷ đồng.
Theo quy định, kết quả thử nghiệm là một trong những căn cứ để tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa lập hồ sơ tự công bố, đăng ký công bố sản phẩm, công bố chất lượng hàng hóa; chứng minh quy trình sản xuất; công nhận tiêu chuẩn VietGAP, ISO; công bố hợp chuẩn, hợp quy; phục vụ hậu kiểm, thanh tra, kiểm tra, đấu thầu và hoạt động xuất nhập khẩu.
Trước đây, hoạt động cấp phiếu kết quả thử nghiệm do cơ quan nhà nước thực hiện. Tuy nhiên, theo chủ trương xã hội hóa, nhiệm vụ này được giao cho các thành phần kinh tế ngoài nhà nước nhằm phục vụ công tác quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa.
Trong quá trình thực hiện hoạt động thử nghiệm, kiểm nghiệm, từ năm 2020 đến tháng 4/2025, vì mục đích thu lợi bất chính, các cá nhân tại Công ty TSL, Công ty Avatek cùng 655 tổ chức, cá nhân trung gian, môi giới đã thỏa thuận lập phiếu kết quả thử nghiệm giả, bằng nhiều thủ đoạn như không gửi mẫu, gửi mẫu chỉ để hợp thức hồ sơ, chỉnh sửa chỉ tiêu thử nghiệm cho đạt yêu cầu hoặc điều chỉnh thời gian thử nghiệm.
Cảnh tỉnh, lan tỏa, răn đe nghiêm khắc
Theo cơ quan điều tra, đường dây làm giả phiếu kết quả thử nghiệm là tổ chức tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, hoạt động trong thời gian dài, với số lượng phiếu giả đặc biệt lớn. Các phiếu này được doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân tại 34 tỉnh, thành sử dụng để lập hồ sơ tự công bố, đăng ký công bố sản phẩm, công bố hợp quy, công bố chất lượng, phục vụ hậu kiểm quá trình sản xuất, cũng như thanh tra, kiểm tra, đấu thầu và xuất nhập khẩu hàng hóa.
Đáng chú ý, phiếu kết quả thử nghiệm giả còn được sử dụng để đối phó với cơ quan chức năng khi bị kiểm tra.
Cơ quan điều tra nhận định, đây là vấn nạn chung của hàng trăm phòng thí nghiệm trên cả nước hiện nay, khi nhiều đơn vị không bảo đảm năng lực, không cần mẫu kiểm nghiệm vẫn cấp phiếu kết quả thử nghiệm. Bản chất của hành vi này là “bán giấy kiểm nghiệm”.
Cơ quan điều tra đánh giá, các hành vi sai phạm có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, gây ảnh hưởng trực tiếp đến công tác quản lý nhà nước, môi trường sản xuất, kinh doanh và sức khỏe người tiêu dùng; đồng thời gây bức xúc trong dư luận xã hội, cần được xử lý nghiêm.
CQĐT khẳng định, việc điều tra, xử lý nghiêm các vi phạm tại Công ty TSL, Công ty Avatek, cùng việc xác minh, mở rộng làm rõ sai phạm tại hàng trăm trung tâm kiểm nghiệm và hàng nghìn cơ sở sản xuất, kinh doanh trên toàn quốc, sẽ có tác dụng “cảnh tỉnh, lan tỏa”, tạo sức răn đe mạnh mẽ đối với lĩnh vực kiểm nghiệm, sản xuất, kinh doanh thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm – những lĩnh vực tác động trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, uy tín quốc gia và nền kinh tế.
Liên quan đến hành vi làm giả phiếu kết quả thử nghiệm, cơ quan điều tra cho rằng các vi phạm này không chỉ xuất phát từ lỗi chủ quan của cá nhân mà còn là hệ quả của những “khoảng trống pháp lý” và sơ hở trong cơ chế quản lý nhà nước.
Để khắc phục tình trạng trên một cách căn cơ, ngăn ngừa tái phạm, cơ quan điều tra đã có văn bản kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền tăng cường kiểm tra đột xuất theo cơ chế “hậu kiểm chủ động”, thay vì hoàn toàn dựa vào hồ sơ doanh nghiệp cung cấp; đồng thời sửa đổi chế tài xử phạt hành chính theo hướng tăng nặng, tiệm cận mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm.
Bên cạnh đó, cần nâng cao trách nhiệm người đứng đầu trong lĩnh vực cấp phép; quy định rõ chế tài xử lý khi xảy ra tham nhũng, tiêu cực để có căn cứ phát hiện, xử lý sớm, qua đó khắc phục các sơ hở, thiếu sót mà tội phạm thường lợi dụng để thực hiện hành vi vi phạm.